Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2019

Πολυτεχνείο : η επίμονη μνήμη της εξέγερσης


Η μνήμη του Πολυτεχνείου παραμένει πεδίο σύγκρουσης. Αυτό ακριβώς δείχνει πόσο σημαντικό ήταν

Παναγιώτης Σωτήρης
Στα μάτια πολλών αποτελεί μια ελληνική ανορθογραφία. Μια εξέγερση της φοιτητικής νεολαίας, φορτισμένη από την αντίθεση στη δικτατορία αλλά και τον παγκόσμιο πολιτικό ριζοσπαστισμό της περιόδου εκείνης, που υπέστη αιματηρή καταστολή, όχι μόνο θεωρείται σημαντική επέτειος αλλά και εορτάζεται κάθε χρόνο με μια υποχρεωτική σχολική γιορτή και μεγάλες πολιτικές διαδηλώσεις. 
Σε μια περίοδο όπου ένας ιδιότυπος αναθεωρητισμός προσπαθεί όχι μόνο να αποδομήσει τα μεγάλα ορόσημα των κινημάτων χειραφέτησης του 20ου αιώνα, αλλά και να υποστηρίξει το δομικά αλυσιτελές κάθε μαζικής συλλογικής δράσης, πέραν αυτής που εκφράζεται στην αγορά και στην κάλπη, είναι προφανές γιατί μια τέτοια μνήμη παραμένει ενοχλητική.


Δείτε επίσης: «Ήξερα ότι το βράδυ του Πολυτεχνείου φωτογράφιζα ένα μεγάλο γεγονός»
Αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο, εάν αναλογιστούμε ότι τα τελευταία χρόνια, από διάφορες πλευρές και με διάφορες σκοπιμότητες, προβλήθηκε η άποψη ότι μία από τις βασικές πηγές των προβλημάτων της χώρας είναι ο ριζοσπαστισμός και οι διεκδικήσεις της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Στην περίπτωση του Πολυτεχνείου, η επίθεση αντιστροφής της μνήμης κυρίως προσπαθεί να υποτιμήσει την ίδια τη σημασία του Πολυτεχνείου και επικεντρώνεται στη θέση «δεν έριξε τη δικτατορία».

Το επιχείρημα είναι ότι το Πολυτεχνείο οδήγησε στη σκλήρυνση του καθεστώτος και τη δικτατορία Ιωαννίδη και ότι η πτώση της Χούντας ήταν κυρίως το αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και της αδυναμίας της Χούντας να τη χειριστεί. Συνοδεύεται αυτό με την παραδοχή, που είχε διατυπωθεί και τότε, ότι ήταν προτιμότερη η πολιτική επένδυση στη διαδικασία «φιλελευθεροποίησης» που είχε εξαγγείλει το ίδιο το δικτατορικό καθεστώς.

Προφανώς και η ιστορία δεν γράφεται με εκ των υστέρων υποθετικών λόγων. Όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ούτε ότι θα προχωρούσε, ούτε ότι θα οδηγούσε σε πολιτική λύση, η λογική μιας ανάπηρης και σιδερόφρακτης κοινοβουλευτικής μετάβασης, υπό το άγρυπνο μάτι ενός στρατού που θα είχε αποκτήσει πλήρη ασυλία.

Αντίθετα, το Πολυτεχνείο, έστω και αιματηρά ηττημένο, άνοιξε ένα ρήγμα γκρεμίζοντας την όποια αξίωση νομιμοποίησης είχε το καθεστώς, και με αυτή την έννοια όντως συνέβαλε στην ακολουθία που οδήγησε στην πτώση της δικτατορίας.

Όμως, αυτό που δεν αντιλαμβάνονται όσοι επενδύουν σε αυτή την προσπάθεια αμφισβήτησης της ιστορικής σημασίας της εξέγερσης, είναι ότι η επίμονη μνήμη του Πολυτεχνείου δεν έχει να κάνει με την όποια ιστορική αποτελεσματικότητα.

Η μνήμη του Πολυτεχνείου είναι κατεξοχήν μνήμη μιας αδικαίωτης εξέγερσης, που δεν αμφισβήτησε απλώς τη δικτατορία, αλλά όλο το πλέγμα του μετεμφυλιακού συστήματος εξουσίας, συμπεριλαμβανομένων των υπερατλαντικών στηριγμάτων του.

Με αυτή την έννοια, αυτά που διατυπώνονται ως επιχειρήματα για την προσαρμογή της μνήμης στην πραγματική διάσταση, λειτουργούν με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο.

Το αδικαίωτο της εξέγερσης έκανε το Πολυτεχνείο να λειτουργεί ως διαρκή υπογράμμιση ενός ανοιχτού ιστορικού ορίζοντα, ενώ το γεγονός ότι δεν ήταν μια πλειοψηφική «παλλαϊκή» κινητοποίηση, αλλά κυρίως μια εξέγερση της νεολαίας, την έκανε σημείο αναφοράς σε μια ακολουθία μεγάλων κινημάτων νεολαίας που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες.

Η αμφισβήτηση της σημασίας του εορτασμού, συμπεριλαμβανομένων των μαζικών διαδηλώσεων, είναι αμφισβήτηση της θέσης που πρέπει να έχει η ίδια η έννοια της μαζικής κινητοποίησης στην πολιτική ζωή.

Σε μια εποχή που η διαδήλωση θεωρείται παρωχημένη και περιττή παρακώλυση της συγκοινωνίας και της ομαλής καθημερινότητας, που κάθε δυναμική μορφή διεκδίκησης αντιμετωπίζεται υπό το πρίσμα της ανομίας και όπου ως πανάκεια προτείνεται η υποκατάσταση των συλλογικών διαδικασιών από την ψηφιακή διαβούλευση, εύλογο είναι να αντιμετωπίζεται ως περιττή όχληση και διαρκής οπισθοδρόμηση αυτού του είδους ο εορτασμός του Πολυτεχνείου.

Ωστόσο, στοιχειώδης επίγνωση των δυναμικών στην κοινωνία, ιδίως στη νεολαία, αλλά και των ορίων μιας «κανονικότητας» που απλώς μετατρέπει την επισφάλεια σε κανόνα, θα έδειχνε ότι καλό είναι να εξαγγέλλεται τόσο εύκολα το τέλος των εξεγέρσεων.

Όπως έγραφε και ο Γιώργος Χειμωνάς το 1982:

«[…] Έληξε η αμφισβήτηση. Αποφανατίσθηκαν οι επαναστάσεις. Καταγγέλθηκε η απάτη κάθε «πρωτοπορίας». Μια οργιαστική Σιγή εβλάστησε σε όλες τις ρωγμές. Κοιτάξτε αυτούς τους νεαρούς των δεκαπέντε-δεκαφτά χρόνων. Κοιτάξτε τους καλά. Προσέξτε την Κατήφειά τους.

Τη νευρική τους απάθεια, τη σιωπή τους, τη δύσαρθρη ομιλία τους, τη δύσθυμη σκληρότητά τους. Προσέξτε πόσο Ακίνητος είναι αυτός ο Νέος Άνθρωπος. Πόσον Αμίλητο Φόβο κουβαλάει μέσα του. Κι αν ακόμα δεν είναι αυτοί ο Συναγερμός, θα έρθουν παιδιά και έφηβοι που θα είναι προορισμένοι για το Νέο Λόγο. Απλά, για το Λόγο. Για λέξεις που ποτέ δε διαπράχθηκαν, για νοήματα που ποτέ δεν ορθολογήθηκαν, για εικόνες που ποτέ δε μιλήθηκαν.

Φοβηθείτε τους.» (Γ. Χειμωνάς, «Αποσπάσματα από ομιλία σε κοινό», περιοδικό Χάρτης, τ. 1, 1982).

14 σχόλια :

  1. Ανώνυμος17/11/19 11:06

    Νις, ανέβασε την ανάρτηση του Τσίπρα για τη συμμετοχή του στην πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία.

    Υ/Γ καλά κάνεις και διαγράφεις ότι σχολιάζεται περί καπηλείας του πολυτεχνείου.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος17/11/19 11:16

    Μπαμπινιώτη, άλλαξε το λήμα "γεννιτσαρισμός" με "ραγκουσισμός", αποδίδει καλύτερα την έννοια που περικλείει!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος17/11/19 11:23

    Ο Αλέκσης θα φωνάζει "φονιάδες των λαών Αμερικάνοι"??????

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος17/11/19 13:15

    Οι υποκριτές Συριζαίοι, σήμερα 17 Νοεμβρίου, συνεχίζουν να ρίχνουν στάχτη στα μάτια και προκλητικά σκοπεύουν να κατέβουν στην Πορεία του Πολυτεχνείου, παριστάνοντας τους Αριστερούς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος17/11/19 14:14

    Οι κιναλονεοδημοκρατες δε θα κανουν εθελοντισμο για αιμοδοσια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος17/11/19 14:56

    Την λέγανε Εγκελεντ Τόριλ. Νορβηγίδα.

    Το όνομά της το έμαθα όταν απολύθηκα, γιατί τότε ήμουνα φαντάρος. Είχα άδεια από την μονάδα μου και η καλυτερη ιδέα που είχα τότε, ήταν να είμαι στο Πολυτεχνείο.

    Την πυροβόλησαν μπροστά στα σκαλιά του Αρχαιολογικού Μουσείου κι όχι στην πλατεία Αιγύπτου όπως γράφεται. Εκεί είχαμε μαζευτεί πολλοί μετά τα δακρυγόνα και τις πρώτες σφαίρες.

    Σηκώθηκε από τα σκαλιά, μπροστά μου και η σφαίρα την βρήκε κάτω ακριβώς από την αριστερή πλευρά του λαιμού και βγήκε από την πλάτη.

    Την κουβαλήσαμε στα χέρια μέχρι το Ακροπόλ Παλλάς. Απέναντι. Εκεί ο μαιτρ δεν μας άνοιγε την γυάλινη πόρτα να ειδοποιήσουμε ασθενοφόρο και να ξαπλώσουμε την κοπέλα, γιατί θα ενοχλούσαμε τις κυρίες που παίζανε κουμ καν !!!

    Σπάσαμε την πόρτα και με την πετσέτα του μαίτρ, προσπάθησα να της σταματήσω την αιμορραγία. Το ασθενοφόρο - όπως μας είπε ο οδηγός - όταν ήρθε, το είχαν σταματήσει όταν ξεκινούσε οι της ασφαλείας στον σταθμό πρώτων Βοηθειών, τους κατεβάσανε κάτω και τους δείρανε. Για αυτό φτάσανε καθυστερημένα. Την ώρα που την βάζαμε στο ασθενοφόρο, έσβησε.

    Μπήκα στο Πολυτεχνείο ξανά. Κουβάλαγα φαρμακευτικό υλικό. Ανέβασα μια οβίδα οξυγόνου στην Αρχιτεκτονική που είχε στηθεί σταθμός πρώτων βοηθειών. Μετά από ώρα ένας φοιτητής μου είπε πως έρχονταν τα τανκς. Έτσι και σε πιάσουν φουκαρά μου την έβαψες μου είπε. Με έβγαλε από την πλαϊνή πόρτα.

    Η πετσέτα και το ματωμένο μου πουκάμισο, μετά από περιπλάνηση μιας ώρας που χτύπαγα κουδούνια, έμειναν στο σπίτι της Βέμπο. Ποτέ δεν τα πήρα πίσω. Μετά δύο μέρες γύρισα στην μονάδα μου. Τέλος αδείας.

    Η Κυρία Βέμπο - και το εννοώ το κυρία - ήταν η μόνη που μας άνοιξε για να κρυφτούμε. Από εκεί, από τον τέταρτο όροφο της οδού Στουρνάρη και Πατησίων πίσω από τις γρίλιες, είδαμε όσα ακολούθησαν.

    Την εισβολή, το ξύλο στους φοιτητές και τα σπασίματα σε όλο το μήκος της Πατησίων που έκαναν οι της ασφαλείας. Η κυρία Βέμπο δεν μας άφησε να φύγουμε παρά στις 9.30 το πρωϊ της επομένης για να έχει ξεκινήσει η κίνηση και ένας ένας για να μην κινήσουμε υποψίες. Είμασταν δεκαεφτά αυτοί που έκρυψε.

    Ακόμα την θυμάμαι να κλαίει όταν το τανκ χτύπησε την Πύλη. Τους αλήτες έλεγε. Τους αλήτες! Τι κάνανε στα παιδιά... Πριν από μια βδομάδα την είχανε βραβεύσει οι χουντικοί για την προσφορά της. Ξεκρέμασε το βραβείο της και το πέταξε κλαίγοντας απαρηγόρητη.

    Σαρανταέξη χρόνια πέρασαν από τότε και δεν μπόρεσα να ξεχάσω εκείνη τη νύχτα ούτε τι είδα.

    Δεν ξέχασα τίποτα.
    .

    Από τον φίλο που αγαπώ και σέβομαι ιδιαίτερα κύριο Κώστα Βοσταντζόγου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος17/11/19 22:23

    Και όμως φώναζε "φονιάδες των λαών αμερικάνοι" και δε βρέθηκε ένας να του πει.

    "ρε νούμερο μην αυτοεξευτελίζεσαι άλλο"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος17/11/19 22:54

    ΕΝΩ Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΠΗΓΕ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ. ΑΝΤΙ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΤΙΜΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ.
    ΑΡΑΓΕ ΤΙ ΘΑ ΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΔΙΚΟΧΑΜΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΑΔΩΝΗ, ΠΛΕΥΡΗ ΚΑΙ ΒΟΡΙΔΗ.
    ΚΡΙΜΑ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος17/11/19 23:51

    Πήγε να κλέψει απ'την δόξα του Τσιτσιπα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος18/11/19 01:53

    ΘΑ ΚΛΕΙΣΩ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ Μ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑ ΤΟΣΟ ΓΕΝΝΑΙΟΣ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ
    Ζήσης Αργυρόπουλος
    46 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου! Είχα την ιστορική τύχη να πάρω μέρος ως ένας απλός φοιτητής και τίποτε περισσότερο. Μιλάω σε σας, λοιπόν, που αμφισβητείτε τους νεκρούς του. Δυστυχώς για σας, υπήρξαν κι ας μη βολεύει την οποια ιδεολογία σας! Ούτε καν ο τύπος που ηλεγχε πλήρως η χούντα το αμφισβήτησε! Κι εγώ που σήμερα είμαι τυχερός που ζω, αφού κάποιοι δίπλα μου, στην Πατησίων χτυπήθηκαν από τους ελεύθερους σκοπευτές του κτηρίου ΟΤΕ, θα μπορούσα να είμαι νεκρός και να μη σας γράφω σήμερα! Ακούστε λοιπόν, αγαπητοί μου:Σας ξέρω εσάς! Σας γνώρισα μέσα απ' την καθημερινότητα κι απ' την καλή κι απ' την ανάποδη, κυρίως τη δεύτερη! Είστε οι "έξυπνοι", οι "κοίτα τη δουλειά σου", οι "ρεαλιστές", οι "μην ανακατεύεσαι", οι "φρόνιμα και τακτικα πάω με κεινον που νικά", εν τέλει αυτοί που πεθαινετε δίχως όνειρα στα 20 και σας θάβουν στα 85! Μπορείτε να ρίξετε όση χολή και χλευη θέλετε στους νεους ανθρώπους που τόλμησαν να βγαλουν γλώσσα στη χούντα αλλά πολύ περισσότερο στη δική σας διαχρονική δειλία, πίσω απ'την οποία κρύβεστε! Κι επειδή μιλάτε για μύθους, σ' έναν μόνο θα συμφωνήσω μαζί σας! Αυτόν που λέει ότι η α ντισταση στη χούντα ήταν καθολικη! Ψεμμα! Και ξέρετε γιατί; Γιατί η πλειονότητα αυτού του λαού ηταν πάντα σαν και σας! Μικρονοικοκυραιοι, μικροαστουληδες κυρ Παντελήδες, του μικρομεσου, του μικροβολεματος, όλα μικρά, μέτρια, όλα "της γάτας το φτερουγισμα μέχρι τα κεραμίδια!"
    Λέτε και ξαναλέμε για κάποιους που εξσργυρωσαν το Πολυτεχνείο! Συμφωνώ! Κι ακόμα το ξαργυρωνουν! Και τι μ' αυτό; Σαν και σας είναι κι αυτοί! Απλώς είχαν την ιστορική ευκαιρία να ντύσουν την ιδιοτέλεια τους με κάτι ηρωικό, αλλά δεν τους απαλλάσσει! Αλλά ήσαν λίγοι. Όσο για μένα που ανήκω στους πολλούς, σας λέω οτι: είμαι περήφανος που τραγούδησα μαζί με το Νίκο Ξυλουρη το "Ποτε θα κάνει ξαστερια;" μεσα στο Πολυτεχνειο, που κατάφερα να σηκώσω κεφάλι, όταν οι πολλοί το εσκυβαν στη χούντα κι όταν μπόρεσα να δω πόση αγριότητα και μίσος μπορεί να κρύβει η ψυχή του ανθρώπου αλλά και πόση αγάπη, αδελφοσύνη κι ανθρωπιά απ'την αλλη! Και να τελειώσω λεγοντας:ποτέ δεν πήγα σε επέτειο του Πολυτεχνείο! Μισώ τα μνημόσυνα! Αντί γι' αυτό προσπαθώ να κρατάω μια υπόσχεση σ' αυτούς που χάσανε τόσο πρόωρα τη ζωή τους: να παραμείνω αυτός που ήμουνα εκείνες τις μέρες..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος18/11/19 16:20

    Μόνο ένας πωρωμένος αμοραλιστής στα όρια της επηρμένης πολιτικής αλητείας μπορεί να εμπαίζει τόσο ξετσίπωτα τον ελληνικό λαό…


    Και είναι φρενοβλάβεια εμπαιγμού το να συμμετέχεις στην πορεία για το Πολυτεχνείο, με τέτοια κομπάζουσα αναισθησία και νοσηρή αυτοϊκανοποίηση, όταν υπηρέτησες, σαν θλιβερό ανδρείκελο, τις ΗΠΑ και τις... δυνάμεις της πλανητικής κακουργίας…

    Το εκτελεστικό, δωσίλογο όργανο των ΗΠΑ και της Μέρκελ, διαδηλώνει …εναντίον των αφεντικών του:

    Ο δωσιλογισμός σε παράκρουση διπροσωπίας και αλαζονικής παχυδερμίας…

    «Διαδηλώνει» και με την προστασία της αστυνομικής του φρουράς!!!

    Η ΟΡΓΗ πολλαπλασιάζεται από την ΑΗΔΙΑ…

    Ένα κομπλεξικό πολιτικό τίποτα φουσκώνει σα διάνος στην πορεία και νομίζει ότι όσοι είμαστε στην πορεία, είμαστε και μαζί του, είμαστε σύντροφοί του...

    Σαν κακομαθημένα μαγκάκια μιας παρεούλας, συνεννοημένα να ντυθούν με πέτσινα μπουφανάκια, βολτάρισαν χωρίς αιδώ..με "επαναστατικά" ναζιάρικα χαμογελάκια...λες και θέλανε να πούνε...."άστους τους μαλάκες, ότι και να κάνουμε μας ακολουθούν"..

    Τα όνειδος της αριστεράς δώσανε δημοκρατικό μανδύα σε κάθε φασιστοειδές της δεξιάς παράταξης, με αυτά που είπαν, που έπραξαν και υπηρέτησαν σαν πιστά σκυλάκια...


    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος18/11/19 16:27

    Ποια αντικυβερνητική διαδήλωση ήταν το συλλαλητήριο ρε καραγκιόζηδες..τα μόνα γιούχα που ακούστηκαν ήταν όταν περνούσατε εσείς από μπροστά μας..εμετικές φάτσες είσαστε..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ανώνυμος18/11/19 17:21

    Απελπισμένα ανθρωπάκια του τίποτα, χωρίς αρχές, χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς ηθική που παρασιτούν στην πολιτική για να επιβεβαιώσουν την τραγική τους ανυπαρξία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Ανώνυμος18/11/19 19:23

    ρε αει παρατα μας. λες λες λες λες.με το Μητσοτακη εισαι; πες το κι ασε την γλανιτσια ησυχη.βλεπεις κανεναν αλλο να λεει σαχλαμαρες.δε μιλαει κανενας γιατι περναμε ολοι δυσκολα.οι περισσοτεροι τουλαχιστο.αντε κανε μας τη χαρη.εχεις ξεκοπει απο την πραγματικοτητα και νομιζεις οτι μπορουμε να βλεπουμε τις σαχλαμαρες που γραφεις.ετσι και παιζει αυτο το δικομματικο παιχνιδι η ο ενας θαναι η ο αλλος..εκτος αν...αν λεω..αν που δε μπορει να παει ο δικος σου νους

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψιν σας τα ακόλουθα:
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές, ή χυδαιολογίες.
•Μην δημοσιεύετε άσχετα, με το θέμα, σχόλια.
•Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
Με βάση τα παραπάνω η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία προειδοποίηση.