Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2014

ΓΟΡΤΥΝΙΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ

 
                           ΧΡΗΣΤΟΣ  ΠΑΝΑΓΟΥΛΙΑΣ

 ΤΟΥ  ΘΑΝΑΣΗ  Β. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

          Ανάμεσα  στους  Γορτύνιους  αγωνιστές  του  21  συγκαταλέγεται  η  οικογένεια  των  Παναγουλαίων, που  ήταν  παλιά  κλέφτικη  οικογένεια. Στο  αντιστασιακό  κίνημα  της  κλεφτουριάς  έδωσε  τρεις  σημαντικούς  κλέφτες, το  Γιάννη, τον  Πανάγο  και  το  Χρήστο  Παναγούλια.  Αλλά  και  στην  έναρξη  της  επανάστασης  του  21, μια  οικογένεια  με  τέτοια  παράδοση  δεν  ήταν  δυνατόν  να  είναι  απούσα.
Από  το  «Ινστιτούτο  Κολοκοτρώνη» που  συγκέντρωσε  ονόματα  των  Αρκάδων  Αγωνιστών  από  το  1453, είναι  γνωστοί  2893  Εθνικοί  αγωνιστές  του  1821, και  συγκεκριμένα  976  εκ  Μαντινείας, 886  εκ  Γορτυνίας, 544  εκ  Κυνουρίας  και  487  εκ  Μεγαλοπόλεως. Μεταξύ  αυτών  συγκαταλέγεται  και  ο  Παναγούλιας.
       
Στην  έναρξη  της  επανάστασης, από  τους  παλιούς  Τουρκομάχους  μόνο  ο  Χρήστος  Παναγούλιας  ζούσε. Ο  Πανάγος  και  ο  Γιάννης  είχαν  πεθάνει. Ο  Χρήστος  Παναγούλιας  που  ήταν  και  Φιλικός, μαζί  με  τον  Αναγνώστη  Παπαδημητρακόπουλο, αναλαμβάνουν  την  αρχηγία  των  όπλων  στο  Βαλτεσινίκο  και  τα  γύρω  χωριά. Ακολουθούν  με  μικρά  σώματα, τα  οποία  πάντοτε  ήσαν  αξιόλογη  και  υπολογίσιμη  δύναμη, τους  Κολοκοτρωναίους  και  τους  Δεληγιανναίους, καθώς  και  τους  άλλους  μικρότερους  οπλαρχηγούς  της  Γορτυνίας.
Ο  Χρήστος  Παναγούλιας  σαν  παλιός  κλέφτης  που  ήταν, είχε  κύρος, πείρα  και  σύνεση, γι’ αυτό  ήταν  σεβαστός  στο  Ελληνικό  στρατόπεδο. Όλοι  οι  τρανοί  του  Μοριά  τον  γνώριζαν  και  τον  εκτιμούσαν.  Πολλές  φορές  πολέμησε  στην  πρώτη  γραμμή  και  απέσπασε  τους  επαίνους  και  το  θαυμασμό  των  συμπολεμιστών  του. Αν  και  γέρος, η  ψυχή  δεν  του  έλειπε, και  οι  στρατιώτες  του  τον  πείραζαν,  στην  ανάπαυλα  του  πολέμου, για  τα  γηρατειά  του.  Αυτός  όμως  υπέμενε  με  αξιοθαύμαστη  πραότητα  τα  πειράγματά  τους, και  τους  έλεγε  ότι  αυτός  θα  είναι  που  θα  τους  γλυτώσει  όταν  κινδυνεύσουν  από  τους  εχθρούς.
Οι  νεότεροι  για  τον  πειράζουν  του  έλεγαν: « Θα  μας  γίνεις  εμπόδιο  εσύ  σε  καμιά  μάχη. Γέρασες  και  δεν  μπορείς  να  φύγεις!!». Και  αυτός  τους  απαντούσε: « Έγνοια  σας, και  εγώ  θα  είμαι  εκείνος που  θα  σας  γλυτώσει  από  τους  Τούρκους. Όταν  εσείς  θα  λακάτε  και  οι  Τούρκοι  θα  σας  κυνηγούν, εγώ  θα  κάτσω  να  τους  πολεμήσω, θα  τους  χασομερήσω, και  θα  σας  σώσω!!»  Πόσο  προφητικά  βγήκαν  τα  λόγια  του!!
Την  αυτοθυσία  του  τη  βλέπουμε  στη  μάχη  των  Τρικόρφων  το  1825, όπου  έλαβε  μέρος  ως  επικεφαλής  200  περίπου  στρατιωτών, που  στρατολόγησε  από  το  Βαλτεσινίκο  και  τα  γύρω  χωριά. Στην  φονικότατη  αυτή  μάχη, ο  διάσημος  κλεφτοκαπετάνιος  και  ηρωικός  αγωνιστής  πολέμησε  με  τέτοια  αυταπάρνηση  και  γενναιότητα  που  έκανε  τους  συμπολεμιστές  του  να  τον  θαυμάσουν.  Αντιμετώπισε  για  λίγο  μόνος  του, κρυμμένος  πίσω  από  ένα  ριζοσπήλι, τους  αραπάδες  του  Ιμπραήμ  και  έδωσε  χρόνο  στους  άλλους  να  φύγουν.
Συγκεκριμένα  ο  Φωτάκος  αναφέρει  για  το  Χρήστο  Παναγούλια, στη  μάχη  αυτή:
«Αυτός, αν  και  γέρων, όμως  εστάθη  εις  ένα  ριζοσπήλι  κι  εσκότωσε  δύο – τρεις  Τούρκους  και  ούτως  τους  εχασομέρησεν. Ήτο  παλαιός  κλεφτοκαπετάνιος  και  κατήγετο  από  επίσημον  οικογένειαν. Όταν  δεν  είχαμεν  πόλεμον  τον  επειράξαμεν  λέγοντας  προς  αυτόν  ότι  θα  μας  φέρει  εμπόδια  εις  καμμίαν  μάχη, διότι  είναι  άχρηστος, δια  τα  γηρατειά  του, και  δεν  θα  ημπορεί  να  φύγει, και  εις  απάντησιν  μας  έλεγεν  ότι  οι  Τούρκοι  θα  μας  κυνηγάν,  ημείς  θα  φεύγομεν,  και  αυτός  θα  σταθεί  να  πολεμεί  και  θα  χασομερήσει  τους  Τούρκους  και  θα  μας  σώσει».
Ο  Χρήστος  Παναγούλιας  έμελλε  να  πέσει  ηρωικά  για  την  ανεξαρτησία  της  πατρίδας, στα  Τρίκορφα. Όλοι  οι  ιστοριογράφοι  του  αγώνα  αναφέρουν  το  όνομά  του  μεταξύ  των  πεσόντων  στη  μάχη  αυτή, και  σημειώνουν  πως  η  απώλεια  του  Παναγούλια  ήταν  ένα  βαρύ  πλήγμα  για  το  ελληνικό  στρατόπεδο. Το  πολυβασανισμένο  του  κορμί  το  σκέπασαν  τα  χιονισμένα  έλατα  του  Μαινάλου.  Ο  ηρωικός  αγωνιστής  από  το  Βαλτεσινίκο, ο  καπετάνιος  και  ξακουστός  κλέφτης  του  Μοριά, ο  γέρος  όπως  τον  έλεγαν, έπεσε  όπως  ακριβώς  είχε  προφητεύσει. Έδωσε  τη  ζωή  του  για  να  προλάβουν  οι  άλλοι  συμπολεμιστές  του  να  απομακρυνθούν  και  να  σωθούν.
Μετά  την  απελευθέρωση, οι  κατεστραμμένοι  από  τον  πόλεμο  απόγονοί  του, ο  γιός  του  και  άλλοι, θεώρησαν  και  αυτοί  σωστό  και  δίκαιο, να  αποταθούν  στην  επί  των  στρατιωτικών  εκδουλεύσεων  Επιτροπή, και  να  ζητήσουν, όπως  και  τόσοι  άλλοι  λαϊκοί  αγωνιστές, κάποια  βοήθεια  υλική, αλλά  και  ηθική  για  τον  αγωνιστή  αυτόν  που  θυσίασε  τη  ζωή  του  για  την  ανεξαρτησία  της  πατρίδας  του. 
Μετά τη λήξη του Αγώνα έντονο προέκυψε το ζήτημα της ηθικής και υλικής ανταμοιβής των Αγωνιστών καθώς και της απονομής σύνταξης των οικογενειών των πεσόντων. Όμως  η πραγματοποίηση μιας τέτοιας πρόθεσης, της τότε Πολιτείας και της κοινωνίας, προσέκρουε σε πολύ σοβαρές δυσχέρειες, αφού με τα τότε δεδομένα ήταν σχεδόν αδύνατον να καθορισθεί επακριβώς η συμβολή ενός εκάστου προκειμένου να λάβει την οφειλόμενη ανταμοιβή. Σ΄ αυτό ήλθε και προστέθηκε και η αντιπαλότητα που δημιουργήθηκε μεταξύ των Αγωνιστών και των τότε πολιτικών, όταν οι πρώτοι έβλεπαν τις κρατικές παχυλές αμοιβές που έπαιρναν οι δεύτεροι. Έτσι οι έντονες αντεγκλήσεις που δημιουργήθηκαν μεταξύ εκείνων και της Πολιτείας επεκτάθηκαν ακόμη ζωηρότερα (και με απειλές) και μεταξύ των ίδιων των Αγωνιστών κυρίως από προσωπικά πάθη, φιλοδοξίες κ.λπ., όταν μάλιστα κάποιοι εξ αυτών κατέλαβαν δημόσιες θέσεις.
Αρχικά επικράτησε η σκέψη να δοθούν στους Αγωνιστές τουρκικά κτήματα που είχαν περιέλθει στο ελληνικό δημόσιο. Επ΄ αυτών άρχισαν και οι πρώτες συζητήσεις, των οποίων ακολούθησαν δεύτερες, και αυτών σειρά επαναλήψεων έτσι ώστε σ΄ όλη τη διάρκεια του Καποδίστρια  να μη ληφθεί καμιά συγκεκριμένη απόφαση. Με τον ερχομό του Όθωνα ξανάρχισαν οι συζητήσεις, πλην όμως η Αντιβασιλεία  παρασυρόμενη από τους τότε πολιτικούς και βεβαίως και από ξένους παράγοντες ξεκίνησε πολιτική δίωξης των Αγωνιστών που δεν έλεγαν να συμμορφωθούν σε πολιτικές επιταγές (Κολοκοτρώνης, Πλαπούτας,  Νικηταράς, κ.λπ.). Σ΄ εκείνη την έκρυθμη κατάσταση μετά από επέμβασή του ο νεαρός Όθων εκδίδει στις 20 Μαΐου  του 1834  σχετικό διάταγμα "Προς αναγνώρισιν των εκδουλεύσεων όλων των αξιωματικών, υπαξιωματικών και στρατιωτών  των κατά ξηράν και θάλασσαν ελληνικών στρατευμάτων των αγωνισθέντων υπέρ της ελευθερίας της πατρίδος" με το οποίο και απονεμήθηκε στον καθένα εξ αυτών "Αριστείον". Αυτό ήταν και η πρώτη ηθική αναγνώριση. Για την υλική όμως ο δρόμος ήταν ακόμα μακρύς.
                         
                                                ΘΑΝΑΣΗΣ  Β. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
                                              ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ  ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ


7 σχόλια :

  1. Ανώνυμος31/1/14 15:57

    Είδες οι παναγουλαίοι?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ΡΕΝΤΕΖΕΛΑΣ31/1/14 16:07

    ΘΑΝΑΣ ΨΑΞΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟΑΠΑΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 21...ΚΑΝΤΟ ΒΙΒΛΙΟ........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος2/2/14 13:54

    Ο αείμνηστος Χρίστος Κων/λος δημοσίευσε στην φωνή της Αρκαδίαςφύλλο 8 12.12.1958 οι Παναγουλαίοι κλέφτες κι αγωνιστές του 21 και επίσης στα Αρκαδικά έτ Δ΄αριθ φ. 43 και 44 15.7.59 και 15.8.59 Χρήστος Παναγούλιας ο φίλος Θανάσης δεν διάβασε τίποτε απο αυτά. Μόνος του είναι ερευνητής; Μήπως θα έπρεπε τουλάχιστον να αναφερθεί στο όνομα του Κων/πουλου ;!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος2/2/14 20:24

    απο μπλογκ της παφου κυπρου για την ονομασια του χωριου μας.....μεγαλυτερη εργασια για τη σχεση αρκαδιας κυπρου στη σελιδα του χωριου
    Αρκαδο-Κυπριακά Τοπωνύμια

    Εκτός από την αρκαδοκυπριακή διάλεκτο και τα κοινά αρκαδοκυπριακά τοπωνύμια, επιβεβαιώνουν τη διαχρονική συνέχεια των δύο αδελφών λαών. «Τόπων τινών ονόματα λεγόμενα μηνύουσι την πάλαι ποτέ αυτών ενοίκησιν», γράφει ο Διον. Αλικαρνασσεύς. Τοπωνύμια υπάρχουν και στην Αρκαδία και στην Κύπρο, τα οποία θα πρέπει να εξετασθούν ως γλωσσικό τεκμήριο αποικισμού και ενδεικτικό της συντηρητικότητας των τοπωνυμίων ως γλωσσικών στοιχείων:

    Βάσσαι Αρχαίας Φυγαλίας και Βάσσα (Βήσσα) χωρίον Λεμεσσού.
    Σαϊτάς του Ντάρα και Σαϊτάς της Κύπρου.
    Λιβεργά της Κανδύλας και Λιβερά της Κύπρου.
    Λύμπια Κυνουρίας και Λύμπια Κύπρου.
    Μαρί Κυνουρίας και Μαρίν Κύπρου.
    Τεγέα Αρκαδίας και Τεγησσός Κύπρου.
    Κολλίνες Μαντινείας και Κολλινία (λοφώδης περιοχή Κύπρου).
    Κυλλήνη (όρος) Αρκαδίας και Κυλλήνια, χωρίον Πάφου.
    Απόλλων Κερεάτης (ιερόν) Αρκαδίας και Απόλλων Κεραιάτης (άγαλμα) Εγκώμης (Αλάσιας) Κύπρου.
    Απόλλων Αγυιεύς (Τεγέα) και Αγυάτης Απόλλων (Αγυιά Κύπρου).
    Κερύνεια (τοπωνύμιο) Αρκαδίας και Κυρήνεια Κύπρου.
    Κλάριος Απόλλων (Αρκαδία) και Κλάριος (ποταμός Κύπρου).
    Πύλαι Αρκαδίας και Πύλα Λάρνακος.
    Μακαρία Αρκαδίας (Παυσ. Η΄ 3,3) και Μακαρία Κύπρου.
    Μαλούς (ποταμός) Αρκαδίας και Μαλούντα της Κύπρου.
    Μακούνια Τσακωνιάς και Μακούντα Κύπρου.
    Γλανιτσιά χωριό της Γορτυνίας και Αγλαντζιά Κύπρου.
    Σπάθαρι, χωριό της Γορτυνίας και Σπαθαρικό Κύπρου
    Μάραθα (χωρίον) Γορτυνίας και Μάραθον (ποτάμι) Κύπρου.
    Τραπεζούς Αρκαδίας και Τραπέζου (κώμη) επαρχίας Αμμοχώστου Ακόμη επισημαίνουμε και άλλα γνωστά σήμερα Αρκαδοκυπριακά τοπωνύμια, που πρέπει να εξετασθούν κάποτε όπως:
    Αγριδάκι, Ζαχαρία, Καλλιάνα, Καλλιάνι, Καμινάρια, Λύμπια, Σόλος, Γόλγος, κ.λ.π.

    Τα κοινά αρκαδοκυπριακά τοπωνύμια, η αρκαδοκυπριακή διάλεκτος, η κοινή λατρεία, οι νόμοι, τα ήθη κι έθιμα επιβεβαιώνουν, για όσους αμφιβάλλουν, το φυλετικό δεσμό που δεν αδυνάτισε στη διαδρομή των αιώνων και διαχρονικά συνεχίζονται οι ιστορικές σχέσεις μέχρι σήμερα.

    Πηγή: theseus-aegean.blogspot.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος2/2/14 21:18

    ίσα ίσα 1.54 ο Θανάσης έκανε ειδικό αφιέρωμα στον Χρ.Κωνσταντινόπουλο, σε προηγούμενο άρθρο του!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος16/2/16 23:36

    «Βγαίνει ο σουλτάνος μπουγιουρντί να κάψουν το Ζαρέλι
    του Παναγούλια τα μαντριά, του Κούνα τα γιατάκια
    να πάνε τα κεφάλια τους στις φούρκες κρεμασμένα.
    Σαν τ’ αγροικάει ο Χρησταράς κι ο Διαμαντής ατός του
    Φιλιούν τα γιαταγάνια τους, φιλιούν το τίμιο ξύλο
    Και την κουφάλα της Κρανιάς…».

    από το βιβλίο του πατέρα μου οι παναγουλαιοι του βαλτεσινικου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Συγχαρητηρια για την δουλεια και τα στοιχεια που με κοπο συγκεντρωσατε για να εχουμε θυμισες και να διδασκει τις επομενες γενιες Ελληνων.
    ΤΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΙΑΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψιν σας τα ακόλουθα:
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές, ή χυδαιολογίες.
•Μην δημοσιεύετε άσχετα, με το θέμα, σχόλια.
•Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
Με βάση τα παραπάνω η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία προειδοποίηση.