Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2014

Η «μυθική» Γενιά του ’30‏


Επάνω όρθιοι: Θανάσης Πετσάλης, Ηλίας Βενέζης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Ανδρέας Καραντώνης, Στέλιος Ξεφλούδας, Γιώργος Θεοτοκάς. Καθιστοί: Άγγελος Τερζάκης, K.T. Δημαράς, Γιώργος Κατσίμπαλης, Κοσμάς Πολίτης, Ανδρέας Εμπειρίκος.

Προβλημάτισε, κατηγορήθηκε, έφερε αντιπαραθέσεις και από τη Δεξιά και από την Αριστερά, αμφισβητήθηκε ακόμη και η ύπαρξή της και απέκτησε πολλούς πολέμιους. Αυτή η τόσο ανομοιογενής γενιά, ακολουθώντας νέες τάσεις δημιουργίας χώρεσε ιδεολογικές, κοινωνικές και πολιτισμικές εξελίξεις της εποχής της, συντελώντας σε σημαντικές αλλαγές της τέχνης του 20ού αιώνα με το έργο τους, ορίζοντας μια τομή και μια ρήξη με το παρελθόν. Με πραγματικούς ογκόλιθους, έφερε στη χώρα δύο Νομπέλ Λογοτεχνίας, έδωσε δύο μείζονες υπερρεαλιστές ποιητές, έναν σπουδαίο ποιητή της Αριστεράς, πεζογράφους, κριτικούς, εικαστικούς…

Σε μια αδρομερή παρουσίαση, με τον όρο Γενιά του ’30 περιγράφεται ένα σύνολο λογοτεχνών, διανοουμένων και καλλιτεχνών που μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή (δεκαετία του 1930) διαμορφώνουν τις θέσεις τους με κεντρικό αίτημα την αναζήτηση της «ελληνικότητας» στην τέχνη και στη λογοτεχνία. Δέον είναι εδώ να υπογραμμίσουμε ότι από την άλωση της Κωνσταντινούπολης ως τον 20ό αιώνα διαμορφώθηκαν πολλές διαφορετικές αντιλήψεις περί ελληνικότητας. Μόνο όμως σε αυτή τη δεκαετία το θέμα αυτό απέκτησε τέτοια έκταση και η ελληνικότητα υιοθετήθηκε ως πολιτιστική αξία, απηχώντας την ανάγκη διαφοροποίησης τόσο από τους «πολιτιστικά νεόκοπους» Δυτικοευρωπαίους εταίρους όσο και από τους «απολίτιστους» Οθωμανούς. Η αίσθηση της εθνικής απομόνωσης που συνεπάγεται η ήττα γεννάει συχνά την ανάγκη μιας σαφέστερης περιχαράκωσης σε σχέση με τα καθαυτό εθνικά χαρακτηριστικά ενός λαού.
Γεγονός-σταθμός στην πορεία για την ενηλικίωση της Γενιάς του’30 υπήρξε η Μικρασιατική Καταστροφή και τα δεινά επακόλουθα του ξεριζωμού του μικρασιατικού ελληνισμού. Είναι η εποχή που διαψεύδονται πια όλες οι ελπίδες της «Μεγάλης Ιδέας» από την οποία είχαν εμπνευσθεί οι παλιές γενιές. Εν τω μεταξύ, με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923 φθάνουν στη χώρα νέοι ελληνικοί πληθυσμοί, φορείς μιας πολιτιστικής παράδοσης. Πνέει πλέον ένας άνεμος που ξεκινάει από μια ευρύτερη αντίληψη της ζωής, ένας άνεμος που άρχισε να διαλύει το «πνεύμα καταθλιπτικού τοπικισμού» που διέτρεχε την Ελλάδα. Και η πτώση των αξιών έχει ως συνέπεια να αμφισβητηθεί η λογοτεχνία της εποχής από τους νέους (ο Βάρναλης τη χαρακτηρίζει «πουλημένη και ατιμασμένη»), οι οποίοι επιτίθενται ευθέως κατά του Παλαμά και του Σικελιανού. Ως εκ τούτου, η καλλιτεχνική δημιουργία στην Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα φάση και επιχειρείται συνειδητά να διατυπωθεί μια νέα αισθητική πρόταση και, μαζί, ένα νέο περιεχόμενο.
Παράλληλα, νέες εμπειρίες κομίζουν και οι δυτικοφερμένοι Έλληνες που έχουν έρθει σε επαφή με τα νέα ρεύματα σκέψης, και οι οποίοι θα βρεθούν απέναντι στους παλιούς λογοτέχνες αποδίδοντάς τους μομφές του «ατσαλάκωτου και του υπερόπτη».
Εν μέσω λοιπόν άπειρων πολιτικών ζυμώσεων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, το παλιό με το νέο, η διείσδυση μαρξιστικών ιδεών (μέσω των περιοδικών Αναγέννηση με διευθυντή Δημήτρη Γληνό, οι Πρωτοπόροι του Πέτρου Πικρού και οι Νέοι Πρωτοπόροι) πυροδοτούν έναν γόνιμο διάλογο με άμεσο αντίκτυπο στη λογοτεχνική δημιουργία.


Η θεωρητική εμφάνιση της Γενιάς του ’30 γίνεται το 1929 από τον Γιώργο Θεοτοκά (1905-1966) στο Ελεύθερο Πνεύμα, όπου ασκώντας κριτική στον Γιάννη Αποστολάκη και στον Φώτο Πολίτη, ακόμη και στον Καβάφη για τον οποίο αργότερα θα αναθεωρήσει, και εξάροντας τον Ίωνα Δραγούμη, προτάσσει την ανεξαρτησία του πνεύματος και τονίζει την ανάγκη για στροφή προς τη «δύσκολη τέχνη». Στην ανάγκη αυτήν ανταποκρίνεται δύο χρόνια αργότερα, το 1931, ο Γιώργος Σεφέρης με τη Στροφή. Ήταν ο Θεοτοκάς που την πρωτοονόμασε γενιά του ’30, παρότι πολύ από αυτούς κράτησαν απόσταση μην αποδεχόμενοι ότι υπήρξαν μέλη της (όπως ο Σεφέρης και ο Ελύτης).
Στον λογοτεχνικό χώρο, οι φορείς των νέων τάσεων, διαρρηγνύουν τις παραδοσιακές μορφές και αρθρώνουν μια καινοτόμο γλώσσα, όντας ευαίσθητοι δέκτες των μηνυμάτων της εποχής αλλά και σοβαροί συνομιλητές με τα πνευματικά ρεύματα της Ευρώπης – φουτουρισμός, ντανταϊσμός, υπερρεαλισμός.
Ποιητές όπως ο Γιώργος Σεφέρης, εισηγητής στην ουσία της νέας ποίησης, κάνοντας έναν διάλογο ανάμεσα στην ελληνική παράδοση και στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία, ο Γιάννης Ράντος, ένας από τους προδρόμους που ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της ελληνικής ποίησης. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και ο Νίκος Εγγονόπουλος. Ο Γιάννης Ρίτσος, ο ποιητής της κοινωνικής στράτευσης και της Ρωμιοσύνης, και ο Οδυσσέας Ελύτης, πρωτομάστορας του ποιητικού λόγου. Καθώς και οι Νικηφόρος Βρεττάκος, Γιώργος Σαραντάρης και τόσοι άλλοι.


Από τους πεζογράφους ένας από τους πρώτους ανανεωτές της πρόζας, ο Φώτης Κόντογλου, και ακόμη: Άγγελος Τερζάκης, Γιώργος Θεοτοκάς, Στράτης Μυριβήλης, Ηλίας Βενέζης, Θράσος Καστανάκης, Μιχάλης Καραγάτσης, Θανάσης Πετσάλης Διομήδης, Κοσμάς Πολίτης, Παντελής Πρεβελάκης, Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Γιάννης Σκαρίμπας κ.ά., και από γυναίκες η Γαλάτεια Καζαντζάκη, η Έλλη Αλεξίου, η Μέλπω Αξιώτη.
Πολλοί από τους παραπάνω ήταν συνεργάτες του περιοδικού «Νέα Γράμματα».
Επιπλέον, στη ζωγραφική: Γιάννης Μόραλης, Χατζηκυριάκος Γκίκας, Γιάννης Τσαρούχης κ.ά. Στη μουσική Δημήτρης Μητρόπουλος κ.ά. Στη φιλοσοφική σκέψη: Ευάγγελος Παπανούτσος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, στη φιλολογία: Ιωάννης Κακριδής, Ιωάννης Συκουτρής καθώς επίσης και της λογοτεχνικής κριτικής: Κωνσταντίνος Καραντώνης, Αιμίλιος Χουρμούζιος, Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος κ.ά.


● «Ογδόντα χρόνια μετά την εμφάνισή της η “γενιά του ’30” αποτελεί ακόμη τον ρυθμιστή της λογοτεχνικής και, γενικότερα, της καλλιτεχνικής ζωής μας, όσο και αν προσπαθούμε να ξορκίσουμε την επιβλητική παρουσία της με μεταμοντέρνα μαντζούνια και ορθοπολιτικές “ετερότητες”. Και αυτό γιατί όχι μόνο υπήρξε μια μεγάλη γενιά –η γενιά που έμπασε την ελληνική λογοτεχνία στον 20ό αιώνα– αλλά και γιατί οι μεταγενέστεροι δεν κατορθώσαμε να διδαχθούμε όσα έπρεπε από το επίτευγμά της. Αν το είχαμε κατορθώσει, δεν θα ξιφουλκούσαμε σήμερα, με ξύλινα σπαθιά, εναντίον της» λέει ο Νάσος Βαγενάς, καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου των Αθηνών και συστηματικός μελετητής του Σεφέρη.



●«Η “γενιά του ΄30”, ή όπως αλλιώς θέλουμε να την ονομάσουμε, εισήγαγε μεγάλες αλλαγές σε θεμελιώδεις προϋποθέσεις της τέχνης στη δεκαετία του 1930, όταν συντελούνταν παγκοσμίως σημαντικές αλλαγές στη λογοτεχνία και γενικά στην τέχνη του 20ού αιώνα. Έπειτα από αυτές τις μεγάλες αλλαγές δεν συνέβησαν άλλες. Οι γενιές που ακολούθησαν αμφισβήτησαν, αλλά δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν ό,τι είχε γίνει ως εκείνη τη στιγμή. Όσο περνάει ο καιρός αντιλαμβανόμαστε περισσότερο τη σημασία αυτού του γεγονότος» σχολιάζει ο Μάριο Βίτι, ομότιμος καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Βιτέρμπο, ο συγγραφέας της πολύ καλής μελέτης «Η γενιά του τριάντα: Ιδεολογία και μορφή» (1977) βασική πηγή για την ιστορία της γενιάς.

1 σχόλιο :

  1. Ανώνυμος18/1/14 10:00

    Όταν ο νόμος εφαρμόζεται σωστά… Μηδενικές καταβολές για άνεργη με χρέη άνω των 26.000 ευρώ
    Όταν οι διατάξεις του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά εφαρμόζονται σωστά, τότε οι δανειολήπτες μπορούν να είναι ήσυχοι. Διαβάστε δύο αποφάσεις του Ειρηνοδικείου...

    Θεσσαλονίκης, που αποτελούν ελπίδα για όλους τους υπερχρεωμένους πολίτες.

    Ιδιαίτερα ευνοϊκή ήταν η απόφαση του Ειρηνοδικείου αναφορικά με ένα ζευγάρι με 3 παιδιά, εκ των οποίων ένας μαθητής και ένας φοιτητής.

    Συγκεκριμένα, το δικαστήριο έλαβε υπόψη οτι μοναδικό έσοδο της οικογένειας είναι ο μισθός του συζύγου, 49 ετών ενώ τα έξοδα για τη διαβίωση τους αγγίζουν τα 1250 ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα όρισε για το σύζυγο καταβολή μηνιαίας δόσης ύψους 50 ευρώ για τις οφειλές του σε 2 τράπεζες όπου έχει 3 καταναλωτικά δάνεια και 1 πιστωτική κάρτα κι αγγίζουν 68.751, 20 ευρώ.

    Για τη σύζυγο, 48 ετών, όρισε μηδενικές καταβολές καθώς είναι άνεργη και μάλιστα, αντιμετωπίζει και προβλήματα υγείας. Η σύζυγος ως εγγυήτρια σε πιστωτική κάρτα έχει οφειλές ύψους 26.824,73 ευρώ.

    Το Ειρηνοδικείο διατήρησε το ευνοϊκό καθεστώς, ο οποίος επανεξέταση την υπόθεση, άνεργου δανειολήπτη πατέρα ενός ανηλίκου με χρέος 125.100 ευρώ. Κατόπιν αυτής διατηρείται η προστασία της α΄ κατοικίας για μια 20ετία αλλά και η προστασία άλλων κινητών περιουσιακών στοιχείων(ΙΧ αξιας 1000 ευρώ και ένα καΐκι αξίας 2500 ευρώ).

    Συγκεκριμένα, το δικαστήριο έλαβε υπ όψιν του τα δυσχερέστατα οικονομικά δεδομένα αλλά και την απρόβλεπτη μεταβολή των συνθηκών του αιτούντος που είναι άνεργος 59 ετών και πατέρας ενός ανηλίκου. Μετά από αυτή τη δικαστική απόφαση ο δανειολήπτης θα πρέπει να καταβάλλει μόλις 50 ευρώ μηνιαίως ισομερώς σε όλες τις τράπεζες.

    Πρόκειται για μία ιδιαιτέρως ευνοϊκή απόφαση για το δανειολήπτη, σημείωσε μιλώντας στο radio1d.gr η δικηγόρος του Συλλόγου Δανειοληπτών και προστασίας καταναλωτών Βορείου Ελλάδος Δήμητρα Καρδάκου.

    " Το δικαστήριο εκτίμησε τη φιλότιμη προσπάθεια να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζει κι έκρινε οτι μπορεί να φτιάξει τη ζωή του και τη ζωή του παιδιού του. Δικαίωσε το δανειολήπτη και τιμώρησε εμμέσως την τράπεζα," σημείωσε η κ Καρδάκου.

    Υπογράμμισε οτι είναι σημαντικό τα δικαστήρια να τηρούν τις διατάξεις του νόμου και να κρίνουν με επιείκεια τις περιπτώσεις των υπερχρεωμένων δανειοληπτών που προσφεύγουν σε αυτά προκειμένου να σώσουν το σπίτι τους από τις τράπεζες. Σημείωσε ότι υπάρχουν κι οι εξαιρέσεις δικαστικών λειτουργούν που θεωρούν οτι ο Νόμος 4161/2013 γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους οφειλέτες, όμως, μέχρι στιγμής είναι μόνο εξαιρέσεις κι όχι ο κανόνας. Είναι σημαντικό, είπε, να διατηρηθεί στο ακέραιο η ισχύς του νόμου Κατσέλη για να διατηρείται και το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών για την πρώτη κατοικία τους.


    Read more: http://www.oparlapipas.com/2014/01/26000.html#ixzz2qjcq9dPW

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψιν σας τα ακόλουθα:
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές, ή χυδαιολογίες.
•Μην δημοσιεύετε άσχετα, με το θέμα, σχόλια.
•Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
Με βάση τα παραπάνω η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία προειδοποίηση.