Αναζητώντας το τέλος

Eως αργά χθες το βράδυ, όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, το Eurogroup δεν είχε ανακοινώσει την απόφασή του για την πορεία του ελληνικού χρέους. Δυόμισι χρόνια μετά την πρώτη επιχείρηση διάσωσης, που υποσχόταν ότι θα επέλυε διά μιας την κρίση χρέους, η Ελλάδα παραμένει βυθισμένη στην αβεβαιότητα, πολύ χειρότερα από ποτέ. Διότι το θέμα πια δεν είναι αν θα λάβουμε την ήδη πολυκαθυστερημένη δόση του δεύτερου πακέτου διάσωσης, αλλά αν θα τερματιστεί το αφόρητο καθεστώς αβεβαιότητας και ομηρίας, που έχει παραλύσει την οικονομία και πληγώνει διαρκώς την κοινωνία.

Δυστυχώς δικαιώνονται όσοι από την αρχή εκτιμούσαν ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, ότι η κρίση χρέους αφορούσε και άλλους «αμαρτωλούς», εκτός της Ελλάδος, και ότι μια βασική πηγή του προβλήματος εντοπιζόταν στην αρχιτεκτονική του κοινού νομίσματος και στις ασυμμετρίες εντός της Ευρωζώνης. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 όχι μόνο κατέδειξε τις δομικές αδυναμίες της Ευρωζώνης, αλλά τώρα πλέον δοκιμάζει τις αντοχές των δημοκρατικών κρατών και καταστρέφει τις κοινωνίες.

Στη δική μας περίπτωση η κρίση ξέσπασε πρώτη και σφοδρότερη. Με την εκ των υστέρων γνώση μπορούμε να διακρίνουμε ότι όλα σχεδόν έγιναν λάθος εξ υπαρχής. Η ελληνική ηγεσία αιφνιδιάστηκε και παρέλυσε· δεν επεξεργάστηκε καμία δική της πρόταση για έξοδο από την κρίση· παραδόθηκε στους χειρισμούς των απρόθυμων εταίρων – δανειστών. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας, δεν μπόρεσε επίσης να δώσει δραστική λύση· δεν θέλησε να αναγνωρίσει το βάθος και την έκταση του προβλήματος, προτίμησε να δίνει προσωρινές λύσεις και μετέθεσε τα δύσκολα για αργότερα.

Με γερμανική πρωτοβουλία κυρίως, αλλά όχι μόνον, αυτή η αναβλητικότητα μεταμφιέστηκε σε ρητορική περί αρετής και αμαρτίας, και πήρε ανθελληνική και αντιμεσογειακή χροιά. Η ρητορική μεταμφίεση του προβλήματος πλήγωσε περαιτέρω την Ελλάδα, διότι εσωτερικεύτηκε σε μεγάλο βαθμό, θόλωσε την κρίση του λαού και τον διαίρεσε ψυχικά. Εχει πλήξει επίσης και την Ευρώπη πολιτικά, στην ίδια την ουσία της: την ένωση ελεύθερων κρατών. Η κρίση και η ατελέσφορη διαχείρισή της έδειξε την Ευρώπη άνιση, ασύμμετρη, τιμωρητική, δύσκαμπτη, έτοιμη να προσφύγει σε εθνοτικά στερεότυπα και λόγια μίσους.

Αποτύχαμε να προσεγγίσουμε, όταν ακόμη μπορούσαμε, μια λύση ριζική και βιώσιμη, δηλαδή μια λύση προς όφελος και της Ελλάδας και της Ευρώπης. Αυτή η αποτυχία κλονίζει την ενωμένη Ευρώπη και καταστρέφει την Ελλάδα.

Αλλά εμάς τώρα μας ενδιαφέρει πρωτίστως να σταματήσει αυτή η κατρακύλα στη φτώχεια και την αστάθεια. Τώρα ζητάμε απελπισμένα όχι τη δόση, αλλά ένα τέλος: τέλος στην κατρακύλα, την αβεβαιότητα, την αστάθεια. Οποιοδήποτε τέλος θα είναι καλύτερο από αυτό το μαρτύριο των αναβολών και της βύθισης· διότι στο τέλος βρίσκεται τουλάχιστον μια αρχή. 

 πηγη