Τι είναι οι Καλικάντζαροι και τι θέλουν στον κόσμο μας;

Τέλος ελευθερίας για τους απόλυτους ταραχοποιούς των Χριστουγέννων… η ημέρα των Θεοφανείων σηματοδοτεί την εκδίωξη των Καλικαντζάρων αλλά και των υπόλοιπων μιαρών πνευμάτων από τον κόσμο των ζωντανών. Όταν αναφερόμαστε σε καλικάντζαρους ή goblins όπως είναι γνωστοί στην Δυτική Ευρώπη περιγράφουμε μία κατηγορία τερατόμορφων δαιμονίων τα οποία το μεγαλύτερο μέρος του έτους κατοικούν στον Άδη αλλά την περίοδο του Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα-Φώτα) ξεχύνονται στην γη προκειμένου να προκαλέσουν χάος. Αναζητούν τρόπους να εισέλθουν στα σπίτια όπου αφού τραφούν με τα εδέσματα των Εορτών προκαλούν αρκετές υλικές ζημιές και στήνουν φάρσες εις βάρος των άτυχων «οικοδεσποτών» τους.Τον υπόλοιπο χρόνο οι καλικάντζαροι όταν δεν προκαλούν συμφορές στα σπίτια μας προσπαθούν να κόψουν ένα γιγάντιο δέντρο το οποίο βρίσκεται στον κάτω κόσμο. Τα τεράστια κλωνάρια του στηρίζουν την οροφή του κάτω κόσμου. Το έργο τους ωστόσο ουδέποτε ολοκληρώνεται, από την φυγή τους στον κόσμο μας μέχρι την επιστροφή τους το δέντρο αποθεραπεύεται με αποτέλεσμα οι καλικάντζαροι να είναι αναγκασμένοι να ξεκινήσουν από την αρχή. Αυτή η δοξασία έχει τις ρίζες της στην μυθολογία των Βορείων όπου υπάρχει το κοσμικό δέντροYggdrasil, τα κλαδιά του στηρίζουν τα 9 βασίλεια που αποτελούν την ολότητα του σύμπαντος των Σκανδιναβών. Η καταστροφή του θα σημάνει και το τέλος του κόσμου!




Πώς να τους ξεφορτωθούμε;

Μοναδικό τρόπος για να απαλλαχθούμε από τους υπερφυσικούς ανεπιθύμητους επισκέπτες είναι ο καθιερωμένος αγιασμός της οικίας από τον ιερέα που λαμβάνει χώρο στις 6 Ιανουαρίου. Σε μερικές περιοχές της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων αναβιώνει το έθιμο των κουδουνοφώρων. Νεαροί άντρες φοράνε προβιές ζώων, τρομαχτικές μάσκες και ζώνες φορτωμένες με κουδούνια προκειμένου ο εκκωφαντικός θόρυβος αλλά και η τρομερή τους όψη να τρέψει σε φυγή τα δαιμόνια.

Οι Καλικάντζαροι στην Παγκόσμια Μυθολογία

Η Ελληνική μυθολογία αναφέρει πως οι ψυχές των νεκρών που βρισκόντουσαν στον Άδη μπορούσαν να επιστρέψουν στους οικείους τους αν κατάφερναν να ξεφύγουν από τον κέρβερο και τους υπόλοιπους φύλακες του κάτω κόσμου. Στις δοξασίες των λαών της Μεσοποταμίας αναφέρεται η ύπαρξη τρομερών χθόνιων δαιμόνων οι οποίοι βασάνιζαν τους αποθανόντες. Μεγάλη εκπροσώπηση υπάρχει και στην Σκανδιναβική φολκλόρ, εδώ συναντάμε τα troll. Είναι επικίνδυνα πλάσματα καθώς τις περισσότερες φορές συμπεριφέρονταν ιδιαίτερα επιθετικά και κυνηγούν τους ανθρώπους για να τους καταβροχθίσουν. Κατοικούν σε σπηλιές ή τα απόρθητα δάση, μισούν το φως του ηλίου, προτιμούν να κυκλοφορούν τις σκοτεινές νύχτες. Τέλος οι Κέλτες και οι Αγγλοσάξονες κάνουν λόγο για τα goblins. Συγγενικό είδος των ξωτικών και των νεραϊδών, έχουν σκούρο χρώμα δέρματος, είναι τριχωτά, ανάστημα ενός νάνου και όπως οι δικοί μας καλικάντζαροι καταλαμβάνονται από αχαλίνωτη επιθυμία για φάρσες εις βάρος των ανθρώπων.



Οι κατηγορίες των Καλικαντζάρων σύμφωνα με την Ελληνική λαογραφία

Σύμφωνα με κάποιες δοξασίες ένας άνθρωπος μπορεί να γίνει καλικάντζαρος αν δεν βαφτιστεί, πεθάνει χωρίς να τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση, εξαιτίας κάποιας κατάρας ή αν φύγει από την ζωή ολομόναχος.

Η Ελληνική λαογραφία βρίθει από κατηγορίες καλικάντζαρων. Πιο συγκεκριμένα:

1) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΜΑΛΑΓΑΝΑΣ
Ο Μαλαγάνας θέλει πολύ προσοχή γιατί ξεγελάει τα παιδιά με γλυκόλογα και έτσι καταφέρνει να τους παίρνει τα γλυκά

2) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΤΡΙΚΛΟΠΟΔΗΣ
Ο Τρικλοπόδης έχει χταποδίσιο χέρι που το χώνει παντού και σκουντουφλάνε πάνω του οι άνθρωποι. Του αρέσει πολύ να μπερδεύει τις κλωστές από το πλεχτό της γιαγιάς.

3) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΠΛΑΝΗΤΑΡΟΣ
Ο Πλανήταρος πλανεύει τους ανθρώπους γιατί μπορεί να μεταμορφώνεται σε ζώο ή σε κουβάρι .

4) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΜΑΛΑΠΕΡΔΑΣ
Του Μαλαπέρδα του αρέσει να κατουράει και στα φαγητά την ώρα που μαγειρεύονται. Γι’ αυτό όσες νοικοκυρές τον ξέρουν φροντίζουν να κλείνουν καλά το καπάκι της κατσαρόλας τους.

5) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΜΑΓΑΡΑΣ
Ο Μαγάρας έχει μια κοιλιά σαν τούμπανο και αφήνει βρομερά αέρια πάνω στα φαγητά των ανθρώπων.

6) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΜΑΝΤΡΑΚΟΥΚΟΣ Αυτός ο αρχικαλικάντζαρος την ημέρα κρύβεται στις μάντρες και τη νύχτα βγαίνει και πειράζει τις γυναίκες που περπατούν στο δρόμο. Είναι κοντόχοντρος, τραγοπόδαρος, καραφλός, ασχημομούρης, πιο πολύ απ’ τους άλλους και πολύ επικίνδυνος .

7) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΚΑΤΑΧΑΝΑΣ
Ο Καταχανάς τρώει διαρκώς και τα πάντα. Ρεύεται και βρομάει απαίσια.

8) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΠΕΡΙΔΡΟΜΟΣ
Ο Περίδρομος είναι ο άλλος φαταούλας της παρέας.

9) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΚΟΥΛΟΧΕΡΗΣ
Ο Κουλοχέρης είναι σαραβαλιασμένος, μ’ ένα χέρι κοντό κι ένα μακρύ, κι όλο μπερδεύεται και πέφτει κάτω.

10) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΠΑΡΩΡΙΤΗΣ
Ο Παρωρίτης έχει μύτη σαν προβοσκίδα και πολύ μαλακή. Εμφανίζεται λίγη ώρα πριν λαλήσει ο πετεινός, αξημέρωτα κι έχει μανία να παίρνει τις φωνές των ανθρώπων.

11) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΓΟΥΡΛΟΣ
Ο Γουρλός έχει τα μάτια του τεράστια σαν αυγά και πεταμένα έξω. Φυσικά δεν του ξεφεύγει τίποτα.

12) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΚΟΨΟΜΕΣΙΤΗΣ
Ο Κοψομεσίτης είναι κουτσός κα καμπούρης και πιο πολύ απ’ όλους τους άλλους καλικάντζαρους του αρέσουν οι τηγανίτες με το μέλι.

13) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΣΤΑΒΟΛΑΙΜΗΣ
Το χαρακτηριστικό του Στραβολαίμη είναι ότι στριφογυρνάει διαρκώς σα σβούρα το κεφάλι του.

14) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΚΟΨΑΧΕΙΛΗΣ
Του Κοψαχείλη τα δόντια είναι τεράστια και κρέμονται έξω από τα χείλη του . Του αρέσει να κοροϊδεύει τους παπάδες και γι αυτό φορά συνήθως ένα ψεύτικο καλυμμαύκι.

15) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΚΩΛΟΒΕΛΟΝΗΣ
Ο Κωλοβελόνης είναι μακρύς σαν μακαρόνι κι έτσι μπορεί εύκολα να περνάει από τις κλειδαρότρυπες κι από τις τρύπες του κόσκινου. Είναι ιδιαίτερα σβέλτος και γρήγορος στις κινήσεις του. Λένε πως ίσως ο Κωλοβελόνης να έχει ουρά που καταλήγει σε βέλος.

16) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΒΑΤΡΑΚΟΥΚΟΣ
Ο Βατρακούκος είναι θεόρατος και ολόιδιος βάτραχος.

17) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΚΑΤΣΙΚΟΠΟΔΑΡΟΣ
Η μεγαλειότητά του είναι φαλακρός και κασιδιάρης κι έχει ένα κατσικίσιο ποδάρι . Είναι κακορίζικος, ελεεινός και γρουσούζης. Όπου βάλει το κατσικίσιο του ποδάρι φέρνει καταστροφή.

18) ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΠΑΓΑΝΟΣ
Η αφεντιά του είναι κουτσός. Λένε μάλιστα πως τον κούτσανε μια κλωτσιά από το γαϊδούρι της Μάρως, μιας χωριατοπούλας που την κυνηγούσε κάποτε ο Παγανός για να την κάνει γυναίκα του, αλλά αυτή κρύφτηκε στα σακιά με το αλεύρι που είχε φορτωμένα στο γαϊδούρι της και κατάφερε να του ξεφύγει. Ο Παγανός έτρεξε μανιασμένος κοντά στο γαϊδούρι και την έψαχνε. Το ζωντανό τότε τρόμαξε τόσο πολύ που άρχισε να κλωτσάει. Μια δυνατή φαίνεται πως έφαγε ο Παγανός και σακατεύτηκε. Ο Παγανός λατρεύει τη στάχτη και γι’ αυτό τρυπώνει από τις καμινάδες. Φοβάται όμως πιο πολύ απ’ όλους τους Καλικάντζαρους τη φωτιά και γι’ αυτό οι νοικοκύρηδες φροντίζουν να μη σβήσει κατά τη διάρκεια του δωδεκαήμερου. Ρίχνουν μάλιστα και αλάτι που κάνει θόρυβο όταν πέσει στη φωτιά, για να τον τρομάξουν ακόμα περισσότερο.

πηγη