Όλοι οι μοναχικοί άνθρωποι του ίντερνετ

Aγνωστοι που μιλάνε με (ημι-)αγνώστους, για να περνάει η ώρα. Κάτω από βίντεο, μέσα σε εφαρμογές και μπλογκ, σε ομαδικές συνομιλίες.



Αλληλεπίδραση χωρίς επικοινωνία. Ανέπαφη συνομιλία, χωρίς την κούραση της επαφής.

ΜEΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ ΧΑΖΕΥΩ τα σχόλια ανθρώπων στο ΥouΤube. Ξέρω. Δεν έχει νόημα. Λέξεις αφημένες από ανώνυμους χρήστες σαν μπουκάλια στον ωκεανό με μηνύματα που δεν απευθύνονται σε κανέναν συγκεκριμένα. Σαν ορόσημα μοναξιάς. «Ευχαριστώ για το βίντεο, με κάνει να νιώθω όμορφα», λέει ο ένας. Ο άλλος περιγράφει τη μέρα του. «Πλύθηκα, έφαγα, έκανα έναν μπάφο». Δεν ξέρεις καν αν είναι όντως η μέρα του. Μικρή σημασία έχει. Αυτό που μετράει είναι ότι είπε σε άλλους κάτι. Αλληλεπίδραση χωρίς επικοινωνία. Στα ψηφιακά σημάδια μιας ατέλειωτης μοναξιάς συγκαταλέγονται και διάφορα chats που δεν οδηγούν πουθενά. Άγνωστοι που μιλάνε με (ημι-)αγνώστους, για να περνάει η ώρα. Κάτω από βίντεο, μέσα σε εφαρμογές και μπλογκ, σε ομαδικές συνομιλίες.
Διάβαζα το βιβλίο Κομμένα Κεφάλια του Πάμπλο Γκουτιέρεθ και μου φάνηκε η επιτομή αυτής της νεανικής μοναξιάς που τρώει τόσους νέους ανθρώπους από μέσα. Η ελεύθερη μετακίνηση εμπορευμάτων και εργαζομένων ως όνειρο που γίνεται εφιάλτης. Η εναλλαγή τοπίων, περιβάλλοντος και κοινωνικών κύκλων μέχρι να φτάσεις στην απόλυτη διάλυση. Αυτά συγκράτησα απ' το βιβλίο, καθώς σκεφτόμουν όλους αυτούς που βγάζουν πάλι στο Νέτφλιξ δημοφιλή τα «Φιλαράκια». Εύκολα φτάνει κανείς να περνάει τα βράδια του αγοράζοντας κάλτσες και σκουφιά, σκρολάροντας αργά τη νύχτα σε καβγάδες στο Facebook όπου σχόλια επί σχολίων δίνουν συγκινήσεις στους μοναχικούς χρήστες που ταυτόχρονα χαζογελάνε με τις σειρές της εφηβείας τους. Εύκολα φτάνει να εθίζεται κανείς στην ανάγνωση των ειδήσεων. Να καταβροχθίζει το αστυνομικό ρεπορτάζ και μετά τα σπορ και μετά τα νέα για τους σελέμπριτις και μετά να κάνει έξοδο, εκ νέου είσοδο στη σελίδα και ανανέωση και φτου κι απ' την αρχή. Ίσως έτσι οδηγείται κανείς να καταναλώνει παθολογικά και αχόρταγα online σώματα ή την εικόνα τους. Όταν νιώθει αποσυνδεδεμένος μες στη συνδεσιμότητα. Αλληλεπίδραση χωρίς επικοινωνία. Ανέπαφη συνομιλία, χωρίς την κούραση της επαφής.


Κάποια πράγματα ήδη μας φαίνονται βουνό. Η προσπάθεια να επικοινωνήσεις αληθινά με τους κοντινούς σου ανθρώπους (εννοώ αυτούς που 'χεις διαλέξει και σε ενδιαφέρουν) χωρίς να μπορείς να περάσεις στα γρήγορα αυτά που λένε, χωρίς να έχεις τη δυνατότητα να αυξομειώσεις την ένταση και την ταχύτητα.

Αναρωτιόμουν γιατί τα ASMR βίντεο έχουν τόσους οπαδούς (ταυτόχρονα παρακολουθούσα, εννοείται). Γιατί τόσοι άνθρωποι κάθονται να φάνε μπροστά απ' αυτά τα βίντεο; Να αποκοιμηθούν, ενώ κάποιος τους ψιθυρίζει στ' αυτί ότι όλα θα πάνε καλά. Να ξεπεράσουν τον πυρετό τους ή το άγχος τους με ήχους που παράγει επί τούτου κάποιος άγνωστος που χαϊδολογάει ένα μικρόφωνο;

Και σκεφτόμουν ότι είναι όλα σημάδια μιας μεγάλης, κοινωνικά αποδεκτής και εμπορικά χρήσιμης μοναξιάς. Ένα κύμα απομόνωσης μέσα στην ψεύτικη συνδεσιμότητα.

Κάποια πράγματα ήδη μας φαίνονται βουνό. Η προσπάθεια να επικοινωνήσεις αληθινά με τους κοντινούς σου ανθρώπους (εννοώ αυτούς που 'χεις διαλέξει και σε ενδιαφέρουν) χωρίς να μπορείς να περάσεις στα γρήγορα αυτά που λένε, χωρίς να έχεις τη δυνατότητα να αυξομειώσεις την ένταση και την ταχύτητα. Μας φαίνεται βουνό να φανταστούμε την πολυπλοκότητα των άλλων και τη δική μας.


Γι' αυτό τα χοντρά βιβλία (μυθιστορήματα-«τούβλα», Ιστορία κ.λπ.) είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Δεν είναι αλληλεπίδραση επιφανειακή όπου δίνεις δεδομένα προς εμπορική εκμετάλλευση και παίρνεις μικρά ναρκωτικά συνδεσιμότητας. Είναι επικοινωνία. Δεν μπορείς να αντιδράσεις προς το βιβλίο στα ψεύτικα. Αν πρόκειται όντως ν' αντιδράσεις, η αντίδραση θα είναι αληθινή, συχνά από κάπου πολύ βαθιά, σωματική, από κάποια καταχωνιασμένη ανάμνηση, από γωνιές του εαυτού σου που αγνοούσες. Τα χοντρά βιβλία απαιτούν μια αφοσίωση που κοντεύει να εκλείψει: χρειάζονται ώρες προσοχής στις λέξεις κάποιου άλλου. Τότε μόνο ξετυλίγουν τα καλύτερα τοπία τους. Λίγες ώρες τη μέρα αρκούν. Στην αρχή ο εγκέφαλος αναζητά αυτά που τον ναρκώνουν τόσο ωραία στα σάπια βίντεο που 'χουν τη γοητεία ενός μπέργκερ με διπλή σος και τυριά. Ακόμα και μετά από ολιγόλεπτη ανάγνωση, όμως, αισθάνεσαι πως είσαι μέσα στον κόσμο, μια γνήσια σύνδεση. Κολυμπάς μέσα στη γλώσσα. Η λογοτεχνία μπορεί να το κάνει αυτό: νιώθεις ότι σε κατανοούν και ότι κατανοείς κι εσύ.


Οι γιορτές είναι μια μοναχική περίοδος για πολλούς. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί θα είναι εκεί για μας και τις γιορτινές μέρες, «δίπλα» μας, με τις προστακτικές τους: «κατέβασε», «ανέβασε», «αγόρασε τώρα». Έτοιμοι να δώσουν «περιεχόμενο» και να σου πάρουν την ψυχή. Κι ενώ επενδύονται αδιανόητα ποσά ώστε ο κόσμος όλος να μετακομίσει στο ίντερνετ, πρέπει να αρχίσουμε να αναλογιζόμαστε, χωρίς τεχνοφοβία, πώς θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που «σπάνε» την εμπορικά εκμεταλλεύσιμη μοναξιά. Για αρχή, χρειαζόμαστε κάποιες ώρες μοναχικότητας χωρίς συνδεσιμότητα. Αληθινή σύνδεση με έργα τέχνης, λίγους, αληθινούς ανθρώπους και νέες ιδέες. Ας μπει έτσι το '22

.lifo.gr