Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2021

Σοφία Μπεκατώρου: τι μάθαμε από αυτή τη χειρονομία

Ξέρουμε ότι ο φόβος είναι μεταδοτικός, σαν το χασμουρητό και τον εμετό. Δεν μιλάς γιατί δεν μιλάει κανείς. Οι άνθρωποι αυτοί φαντάζουν παντοδύναμοι, λοιπόν δεν σου περνάει από το μυαλό να αμφισβητήσεις την εξουσία τους. Λένε ότι σε μια νύχτα μπορούν να σε καταστρέψουν και νιώθεις ότι είναι έτσι. Ότι δεν θα ξαναδουλέψεις στο θέατρο ή στη δημοσιογραφία, ότι δεν θα κάνεις καριέρα στον αθλητισμό. Και μετά έτσι κάνουν όλοι, έτσι κάνεις κι εσύ. Δημιουργείται μια συνωμοσία φόβου. Αυτό που έγινε όμως τις τελευταίες ώρες είναι συναρπαστικό και παρήγορο. Γιατί είναι και το θάρρος μεταδοτικό, δεν είναι μόνο ο φόβος

Ξεκινώ πάντοτε διχασμένος να μιλήσω για την έμφυλη βία. Ο λόγος είναι ότι από τη μία αντιλαμβάνομαι πως είναι χρήσιμο να συμμετέχουν και άντρες σε μια συζήτηση που στηλιτεύει τη χυδαιότητα της ενοχοποίησης του θύματος. Από την άλλη φοβάμαι πάντοτε ότι φυτρώνω εκεί που δεν με σπέρνουν, διακινδυνεύοντας να δοθεί η εντύπωση ότι λέω τι είναι σωστό και τι είναι λάθος να γίνεται, σε κάτι που δεν μου έχει τύχει και δεν θα μου τύχει, γιατί είμαι άντρας.


Νομίζω ότι η περίπτωση της Μπεκατώρου όμως είναι πολλαπλά διδακτική για όλα αυτά. Το πρώτο πράγμα που μάθαμε είναι αυτό που είχε γράψει ήδη ο Ζακ και που έγραψαν τόσες φίλες και φίλοι αυτές τις μέρες: πως όσοι ρωτούν «γιατί δεν μίλησε νωρίτερα;» είναι λίγο σαν τον ντετέκτιβ που ψάχνει τον εαυτό του. Είναι οι ίδιοι η απάντηση στην ερώτηση. «Δεν μίλησε για να μην αντιμετωπίσει ανθρώπους σαν κι εσάς» είναι η απάντηση.

Γι’ αυτό και κάθε φορά που σκέφτομαι ότι στην Ελλάδα δεν υπήρξε ισχυρό κίνημα που να καταρρίπτει θρόνους ανδρών που εκμεταλλεύονταν την εξουσία τους για να κακοποιούν γυναίκες, κρατάω το στόμα μου κλειστό, γιατί δεν θα ήθελα ποτέ να δοθεί η εντύπωση ότι ζητάω τα ρέστα από κακοποιημένες γυναίκες και ζητώ (έστω στο όνομα άλλων γυναικών) να βγουν και να μιλήσουν. Ο λόγος είναι απλός: μαγκιές κάνει κανείς με τη ζωή του. Με δικό του κόστος, όχι με κόστος άλλων, όχι με ξένα κόλλυβα.

Να όμως κάτι ακόμα που μάθαμε στην περίπτωση της Μπεκατώρου. Ξέρουμε ότι ο φόβος είναι μεταδοτικός, σαν το χασμουρητό και τον εμετό. Δεν μιλάς γιατί δεν μιλάει κανείς. Οι άνθρωποι αυτοί φαντάζουν παντοδύναμοι, λοιπόν δεν σου περνάει από το μυαλό να αμφισβητήσεις την εξουσία τους. Λένε ότι σε μια νύχτα μπορούν να σε καταστρέψουν και νιώθεις ότι είναι έτσι. Ότι δεν θα ξαναδουλέψεις στο θέατρο ή στη δημοσιογραφία, ότι δεν θα κάνεις καριέρα στον αθλητισμό. Και μετά έτσι κάνουν όλοι, έτσι κάνεις κι εσύ. Δημιουργείται μια συνωμοσία φόβου.

Αυτό που έγινε όμως τις τελευταίες ώρες είναι συναρπαστικό και παρήγορο. Γιατί είναι και το θάρρος μεταδοτικό, δεν είναι μόνο ο φόβος. Ξαναλέω, δεν μου περνάει από το μυαλό να ζητήσω τα ρέστα από όσες γυναίκες δεν έχουν μιλήσει. Γενικώς, δεν τους ζητώ τίποτα, κι αν έχω κάτι να απαιτήσω, είναι μόνο από τους θύτες και την κουλτούρα που τους εκτρέφει.

Ωστόσο, αυτή είναι μια στιγμή κατά την οποία το «καμία μόνη» αποκτά μια διάσταση -όσο επιτρέπει τέτοιες λέξεις η φρίκη ενός τραύματος- πανηγυρική. Το γεγονός ότι εμφανίζονται και άλλες γυναίκες και μιλούν, σημαίνει ότι σιγά σιγά μαθαίνουμε κάτι που οι επαναστάτες και οι επαναστάτριες ήξεραν από παλιά. Ότι το σχολείο του ηρωισμού είναι ο θαυμασμός για μια ηρωίδα. Η αρχετυπική τέτοια φιγούρα είναι η Ισμήνη που μεταμορφώνεται δίπλα στην Αντιγόνη. Ξεκινάει από το «γεννηθήκαμε γυναίκες» και υπερασπίζεται μετά την αδερφή της στον τύραννο, λέγοντας ότι «ψηλώνει ο νους στις συμφορές». Και όταν γίνει αυτό, αφορά όλες τις γυναίκες, όχι μόνο αυτές που έχουν κατορθώσει επιτεύγματα που τις κάνουν σεβαστές και ισχυρές.

Δεν ξέρω πώς περνάνε όλα αυτά τα χρόνια, μέχρι να μπορέσει μια γυναίκα να μιλήσει για την κακοποίηση που δέχτηκε. Φαίνεται όμως ότι γίνεται. Και είναι ένα μίγμα από μια αλλαγή που συμβαίνει σταδιακά στην κοινωνία μας τα τελευταία χρόνια, που σχετίζεται με το ποια αστεία είναι αποδεκτά και ποια σχόλια είναι προσβλητικά, και φτάνει σε ένα ζήτημα πολύ ωμό: δεν υπάρχει καμία θολούρα κάποιου παρεξηγημένου φλερτ πίσω από αυτές τις καταγγελίες. Υπάρχει φόβος. Και ο φόβος αντιμετωπίζεται όσο αλλάζουμε όλοι μαζί το περιβάλλον μέσα στο οποίο κάτι λέγεται ή δεν λέγεται, γίνεται ή δεν γίνεται, και ακόμη περισσότερο όταν μέσα σε αυτό το περιβάλλον κάποιες γυναίκες μιλάνε.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψιν σας τα ακόλουθα:
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές, ή χυδαιολογίες.
•Μην δημοσιεύετε άσχετα, με το θέμα, σχόλια.
•Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
Με βάση τα παραπάνω η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία προειδοποίηση.