Παρασκευή 8 Μαΐου 2015

«Το περιγιάλι το κρυφό…»: ένα παρεξηγημένο ποίημα

Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι.
μα το νερό γλυφό.

Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ’ όνομά της..
ωραία που φύσηξε ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή.

Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε την ζωή μας.• λάθος!

κι αλλάξαμε ζωή

Το σύντομο αυτό ποίημα του Σεφέρη, πολύ δημοφιλές στην Κύπρο, θεωρήθηκε (και θεωρείται) από πολλούς ότι έχει πηγή έμπνευσης ένα πολύ όμορφο ακρογιάλι της Κύπρου, την παραλία του Κόννου στον Πρωταρά, στις ανατολικές ακτές του νησιού μας. Σαν τέτοιο το συστήνουν οι ξεναγοί, έτσι το χρησιμοποιούν σε κείμενά τους δημοσιογράφοι και άλλοι. Δυστυχώς, παρ’ όλη την αγάπη και τους δεσμούς του ποιητή με την Κύπρο, παρ’ όλο ότι μια ολόκληρη ποιητική του συλλογή είναι εμπνευσμένη από την Κύπρο, αυτό δεν ευσταθεί.

Ο Σεφέρης ήρθε για πρώτη φορά  στην Κύπρο το φθινόπωρο του 1953. Το ποίημα «Άρνηση» είναι το πέμπτο της πρώτης ποιητικής συλλογής «Στροφή», που εξέδωσε ο Σεφέρης  το 1931, είκοσι δύο ολόκληρα χρόνια πριν από το ταξίδι του στο νησί. Τα ποιήματα της συλλογής είναι γραμμένα μετά την επιστροφή του από το Παρίσι (1924) και απηχούν απαισιόδοξα συναισθήματα και δύσκολες ψυχικές καταστάσεις αυτής της περιόδου. Τέτοιες καταστάσεις είναι, για παράδειγμα, οι ίδιες οι σπουδές του στα νομικά που δεν τις ήθελε, που τις ακολούθησε κατ’ απαίτηση του πατέρα του και που τον έκαναν συχνά πολύ δυστυχισμένο. Είναι ακόμη δυο άτυχοι έρωτές του, με την κόρη της σπιτονοικοκυράς του στο Παρίσι και λίγο αργότερα με κάποια άλλη κοπέλα, τη Jacqueline, με την οποία χώρισε γιατί γνώριζε εκ των προτέρων την αντίδραση της οικογένειάς του. Πολλές λεπτομέρειες για όλα αυτά και την ψυχολογική του κατάσταση μας δίνει το βιβλίο της αδελφής του Ιωάννας Τσάτσου, «Ο αδελφός μου Γ. Σεφέρης», καθώς και τα ημερολόγια του ποιητή (Μέρες Α).

Η «Άρνηση», λοιπόν, είναι ποίημα αυτής της περιόδου, ένα ερωτικό ποίημα, αλλά και ποίημα που περικλείει ένα από τα προσφιλή θέματα του Σεφέρη, την τραγικότητα του «ανθρώπου που ξαστόχησε», του ανθρώπου που ξεκίνησε με όνειρα, με επιθυμίες, με πάθος για τη ζωή, αλλά που κάποια στιγμή συνειδητοποιεί πως η ζωή του ήταν ένα μοιραίο λάθος, πως χαράχτηκε πάνω σ’ ένα λανθασμένο δρόμο κι αποφασίζει ν’ αλλάξει ζωή.

Ο ερωτισμός του ποιήματος δεν μαρτυρείται μόνο από το «κρυφό» (τόπος μυστικής συνάντησης) αλλά και από το γράψιμο του ονόματος στην άμμο. Ένα ερωτευμένο ζευγάρι,  περπατάει σ’ ένα ερημικό, αμμουδερό ακρογιάλι. Η άρνηση όμως βρίσκεται διαρκώς μπροστά του. Άρνηση της φύσης να σβήσει τη δίψα τους (το νερό είναι γλυφό), άρνηση της αμμουδιάς να κρατήσει το χαραγμένο όνομα. Παμπάλαιη όσο και διαχρονική συνήθεια των ερωτευμένων να χαράζουν τα ονόματά τους ή τα αρχικά τους πάνω σε κορμούς δέντρων ή όπου αλλού, ακόμα και πάνω στην άμμο κι ας ξέρουν, ή ας μην προνοούν, πόσο φευγαλέο θα είναι αυτό το γράψιμο. Και, τέλος, άρνηση της ίδιας της ζωής να πραγματοποιήσει τα όνειρα και τις επιδιώξεις των εραστών-αφηγητών. Με μια μελαγχολική παραδοχή του λάθους που έκαναν αποφασίζουν ν’ αλλάξουν ζωή.

Δεν νομίζω πως ο κόσμος που τραγουδάει τ’ όμορφο αυτό ποίημα με τη θαυμάσια μελοποίηση του Θεοδωράκη, πάει σ’ όλο το βάθος του ποιήματος. Οι πιο πολλοί περικλείουν όλο το νόημά του στον πρώτο στίχο. Γι’ αυτούς είναι ένα ποίημα που υμνεί ένα όμορφο ακρογιάλι. Τίποτ’ άλλο. Άλλοι ίσως σταματάνε στον τίτλο «Άρνηση» και συμβολικά το κάνουν ένα τραγούδι αντίστασης. (Όταν γινόταν η κηδεία του Σεφέρη, το 1971, τον καιρό της δικτατορίας, μ’ αυτό το τραγούδι χιλιάδες κόσμος συνόδεψε τον ποιητή στον τάφο. Ίσως γιατί συνδύασε τον τίτλο «Άρνηση» με την περίφημη δήλωση του Σεφέρη κατά της δικτατορίας). Κι άλλοι, τέλος, ίσως να γοητεύονται και να συνεπαίρνονται από κείνο το τελευταίο «κι αλλάξαμε ζωή», όνειρο που καθένας μας έκανε κάποια στιγμή της ζωής του. Πολλές οι ερμηνείες, πολλά τα νοήματα. Ποια είναι η αλήθεια; Πέρα από το ότι σίγουρα δεν γράφτηκε για κάποιο ακρογιάλι της Κύπρου (αλλά και τι πειράζει αν το πιστεύουμε;)  όλα τα άλλα επιτρέπονται. Αυτή είναι η ομορφιά και το μεγαλείο της ποίησης, η πολυσημία της, που έχει να δώσει κάτι διαφορετικό στον καθένα.



9 σχόλια :

  1. Ανώνυμος9/5/15 09:39

    ποιος το ειπε παραξηγημενο..οταν ειχε ερθει ο τιτο επισκεψη επι κωσταντινου καραμανλη στην ελλαδα αυτο ζηγησε ν ακουσει απο το μικη...anemos.gl

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος9/5/15 16:42

    Ο ταμτάκος ετοιμάζει κάτι ξαφνικό???

    Νομίζει ότι μετά θα ανασκουμπωθεί και θα δρομολογίσει την ανάπτυξη???

    Για να δει αν έρχομαι......

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος9/5/15 17:49

    ΤΡΙΧΕΣ ΛΕΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος9/5/15 18:31

    Δημοσκόπηση: Μπροστά με 15,2 μονάδες ο ΣΥΡΙΖΑ

    12:07 - 9 Μαΐου 2015 - Οικονομία

    2155

    dimoskopisi1Προβάδισμα 15,2% διατηρεί ο ΣΥΡΙΖΑ από τη Νέα Δημοκρατία, σε δημοσκόπηση της Marc που δημοσιεύεται σήμερα στην Εφημερίδα των Συντακτών.
    Στο ερώτημα «αν είχαμε σήμερα εκλογές ποιο κόμμα θα ψηφίζατε» το 36,2% των ερωτηθέντων απάντησε τον ΣΥΡΙΖΑ. Ακολουθούν Ν.Δ. με 21%, το Ποτάμι με 6,7%, η Χρυσή Αυγή με 5,4%, το ΚΚΕ με 5%, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες με 4,1% και τελευταίο έρχεται το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 3,1%. Η αδιευκρίνιστη ψήφος φθάνει το 12,9%.
    Το 56,7% θεωρεί ότι πρέπει να μείνουν απαραβίαστες οι κόκκινες γραμμές που αφορούν ασφαλιστικό και εργασιακά.
    - See more at: http://arouraios.gr/dhmoskophsh-mprosta-me-15-2-monades-o-suriza/#sthash.64G3woGR.dpuf

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος9/5/15 19:16

    Η αριστεράντζα της πλάκας γιατί δεν πήγε στη Μόσχα όπως αυτάρεσκα διατυμπάνιζαν πριν κανα μήνα????

    Μήπως πήγε η φάπα σύννεφο?????

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος9/5/15 19:25

    Και για να μην ξεχνιόμαστε.

    Ο κ. Αντιπρόεδρος και ο εισαγγελεύς του Αντρέα (πατήρ της κας Προέδρου) ήταν στην κυβέρνηση Ζολώτα που έδωσε τις άδειες στους "νταβατζήδες" και ειδικά ο εισαγγελεύς του Αντρέα ήταν υπουργός εσωτερικών στην κυβέρνηση του Τζαννετάκη........

    έτσι για την ιστορία....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος9/5/15 20:12

    Ε ΚΑΙ...ΜΗΠΩΣ ΕΣΥ ΕΙΣΑΙ ΟΤΙ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΣΟΥ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος9/5/15 20:36

    πήγε η Ζωή η στην Μόσχα και προχθές είχε τηλ συνομιλία με τον Πουτιν για τον αγωγο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος10/5/15 10:27

    Νέα δημοσκόπηση δείχνει τον ΣΥΡΙΖΑ μπροστά με 24 μονάδες
    Νέα δημοσκόπηση δείχνει τον ΣΥΡΙΖΑ μπροστά με 24 μονάδες
    Share Tweet 3 Σχόλια e-mail

    Εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα της νέας δημοσκόπησης που βλέπει το φως της δημοσιότητας, στην οποία καταγράφεται η στήριξη των πολιτών στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

    Πρόκειται για τη δημοσκόπηση της Palmos Analysis που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της εφημερίδας «ΤΟ ΧΩΝΙ» και του τηλεοπτικού σταθμού SBC.

    Μόλις τρεις μήνες μετά τις εκλογές και δρώντας μέσα σε ασφυκτικό πλαίσιο πιέσεων, η κυβέρνηση «προελαύνει» στην κοινή γνώμη με 36,7%. Με την αναγωγή των αναποφάσιστων επί των έγκυρων, το αποτέλεσμα φθάνει το 44,5% (και 170 έδρες).

    Αντίστοιχα, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες φτάνουν το 4% (και 11 έδρες). Στο σύνολο, αν είχαμε σήμερα εκλογές και τα δύο κόμματα αποφάσιζαν να συνεργαστούν ξανά, τότε θα σχημάτιζαν κυβέρνηση 181 βουλευτών.

    Αναλυτικά, στην πρόθεση ψήφου ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει 36,7%, ενώ ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 16,5%. Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Ποτάμι με 6,1%, και στη συνέχεια ακολουθούν η Χρυσή Αυγή με 5,4%, το ΚΚΕ με 3,9, οι ΑΝΕΛ με 3,1 και το ΠΑΣΟΚ με 2,5.

    Την ίδια στιγμή όπως δείχνουν τα στοιχεία της δημοσκόπησης το 57% θεωρεί καταλληλότερο πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα, ενώ ο Αντώνης Σαμαράς συγκεντρώνει μόλις 21%.

    Παράλληλα, στην παράσταση νίκης και στο ερώτημα «ποιο κόμμα θεωρείτε ότι θα έρθει πρώτο στις επόμενες βουλευτικές εκλογές» το 67% απαντά ο ΣΥΡΙΖΑ.

    Οι Έλληνες λένε να μην υποχωρήσει η κυβέρνηση από τις κόκκινες γραμμές της στο ασφαλιστικό (77%), στις ομαδικές απολύσεις (70%) και τις συλλογικές συμβάσεις (63%).

    Στο ερώτημα αν θα υπάρξει συμφωνία μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές, το 75% των πολιτών απαντά θετικά, ενώ έξι στους δέκα Έλληνες πιστεύουν ότι η συμφωνία Τσίπρα θα είναι καλύτερη από αυτή του Σαμαρά.

    Read more: http://www.newsbomb.gr/politikh/news/story/585043/nea-dimoskopisi-deixnei-ton-syriza-mprosta-me-24-monades#ixzz3ZibDXoj8

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψιν σας τα ακόλουθα:
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές, ή χυδαιολογίες.
•Μην δημοσιεύετε άσχετα, με το θέμα, σχόλια.
•Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
Με βάση τα παραπάνω η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία προειδοποίηση.