Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Από το βιβλίο του Στάθη Σταθόπουλου

Μνήμες από την Αρκαδία και το χωριό μου Μυγδαλιά (Γλανιτσιά) 

Στο μέσο περίπου του χωριού και στη δυτική πλευρά της ομώνυμης πλατείας μας ΄΄Παναγιά΄΄, μας άφησαν οι γονείς μας, μια λιθόκτιστη και μεγαλόπρεπη, εκκλησιά, αφιερωμένη στην ΄΄Κοίμηση της Θεοτόκου΄΄, στην Παναγιά τη Μυγδαλιώτισσα. Κάθε Μυγδαλιώτης την προσκυνάει και κάθε χρόνο, το δεκαπενταύγουστο, τρέχει στη μνήμη της, να συμψάλλει, να συμπροσευχηθεί και να συμπροσκυνήσει.

Κι αν οι δυσκολίες της ζωής δεν του επιτρέπουν να φτάσει στα Άγια χώματα της Μυγδαλιάς, έχει στραμμένη τη σκέψη του κοντά της και συμμετέχει στη λατρεία της.

Ο ιερός ναός της Παναγίας της Μυγδαλιώτισσας, χτίστηκε στο μέσον του χωριού και στην ίδια ακριβώς θέση, που είχε χτιστεί το 1838 ο πρώτος μικρός ναός της Παναγίας, όπως αναγράφεται στο αγκωνάρι, που είναι τοποθετημένο στο κατώφλι της κυρίας εισόδου του καινούργιου ναού.

Στον πρώτο τούτο μικρό ναό, λένε, ότι είχε παρακολουθήσει τη Θεία λειτουργία και είχε κοινωνήσει ο θρυλικός πολέμαρχος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Ο σημερινός ναός της Παναγίας, θεμελιώθηκε το 1890 και τελείωσε το 1895. Χτίστηκε, με προσωπική εργασία των κατοίκων και με χρήματα που πρόσφεραν οι ίδιοι οι κάτοικοι οι δουλευτάδες της γης κι οι τσοπάνηδες. Λένε μάλιστα, ότι παρ’ όλο που μάζεψαν ένα δισάκι μονόλεπτα και δίλεπτα, κάπου 4.000 δραχμές, δεν τους έφτασαν κι αναγκάστηκαν να τον αφήσουν ένα περίπου μέτρο χαμηλότερο στο ύψος, σε βάρος της συμμετρίας. Ένα έμπειρο και προσεκτικό μάτι διακρίνει, ότι το ύψος δεν είναι ανάλογο του μήκους και του πλάτους της. Την εκκλησία μας την έφτιαξαν, αξιόλογοι Λαγκαδινοί μάστορες, με πρώτο αρχιμάστορα τον περίφημο Κολοκούση.

Το συμφωνητικό ανέγερσης της εκκλησίας μας, λένε, ότι βρέθηκε, προ ετών, στο μοναστήρι των Αιμυαλών, στη Δημητσάνα και το υπέγραφαν από πλευράς κατοίκων του χωριού, οι τότε ιερείς Θεόδωρος Πολυχρονόπουλος κι Ιωάννης Ροζής κι από πλευράς των μαστόρων ο Κολοκούσης.

Ο θαυμάσιος κουμπές (τρούλος) είναι φτιαγμένος από πορί, που το έφερναν από τη Λιάσκοβα. Η σκεπή της κι ο τρούλος της είναι σκεπασμένα με διαλεχτά ευρωπαικά κεραμίδια. Το πέτρινο πλακόστρωτο του ναού, έφτιαξαν κι αυτό Λαγκαδινοί μάστορες κι είναι όμοιο ακριβώς με το πλακόστρωτο του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου Βαλτεσινίκου.

Τα επιχρίσματα (σουβάδες) της εκκλησίας, έφτιαξε ο Λώνης, από το Βαλτεσινίκο, με βοηθό του τον Κανέλλο, από την Πουρναριά. Οι τέλειοι σουβάδες της εκκλησίας μας έγιναν από μάρμαρο κι από ασπράδι αυγών που μάζεψαν δωρεάν από τα Καλύβια και τα γύρω χωριά, τα οποία πρόσφεραν ευχαρίστως και αφειδώλευτα. Γέμισαν τότε πολλά λεβέτια (καζάνια) από τα ασπράδια αυγών, που τα’ ριχναν στον ασβέστη και στο μάρμαρο.

Ο γερο Ασήμης, από το Βαλτεσινίκο, και άλλοι μαραγκοί, έφτιαξαν με δεξιοτεχνία τα ρομβοειδή κουφώματα των παραθύρων, με τα χρωματιστά τζάμια και τις πόρτες. Τα κουφώματα της εκκλησίας μας σάπισαν με το πέρασμα του χρόνου και κατασκεύασαν καινούργια με χρήματα, που έστειλε από την Αμερική ο Θεόδωρος Γ. Σταθόπουλος (Ματζαφλής). Αργότερα, το 1910 περίπου, έφτιαξαν το τέμπλο, με

                                                                         - 2 -

χρήματα, που έστειλαν τότε, οι Μυγδαλιώτες, που ζούσαν στην Αμερική. Το τέμπλο είναι στολισμένο με θαυμάσιες και σπάνιες εικόνες.

Ο παλιός αξιόλογος πολυέλαιος, που δώρισε μια δημογερόντισσα του Βαλτεσινίκου, ονόματι Σταυριάνα, κρέμεται κάτω από το γυναικονίτη και ο καινούριος πολυτελής πολυέλαιος, που δώρισαν στην εκκλησία μας, στη μνήμη του πατέρα τους Παναζιούλη, οι καλοί μας συμπατριώτες Αριστείδης και Χρήστος Παν. Μποσμής, κρέμεται στο μέσο του κυρίως ναού. Οι ενορίτες μας αργότερα έφτιαξαν τον πάνω γυναικονίτη που χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια, σα δημοτικό σχολείο, στο οποίο φοίτησαν πολλοί Μυγδαλιώτες, μεταξύ των οποίων και ο γράφων.

Το 1962 ο εκλεκτός και δραστήριος  συμπολίτης μας Γρηγόριος Γ. Γιαννόπουλος (Πλάνος) δώρισε στην εκκλησία μας τα στασίδια (καθίσματα).

Θέαμα γραφικό παρουσιάζει το δεκαπενταύγουστο, το μικρό χωριό μας, γιατί πολλοί ντόπιοι και ξένοι προσκυνητές συρρέουν στο ναό να προσκυνήσουν την Παρθένο.

Στο χωριό οι κοπέλες καθαρίζουν τον ιερό ναό και τον στολίζουν με λουλούδια και αρώματα.

Η πλατεία γεμίζει από κόσμο, που ήρθε να προσκυνήσει. Το γραφικό και φιλόξενο χωριό μας, πανηγυρίζει.

Ο ιερός μας ναός φωτίζεται και λάμπει από τα φώτα των πολυελαίων, των φανών, των καντηλιών και των λαμπάδων. Μοσχοβολάει από λιβάνι, αρώματα και λουλούδια και πάλλεται από τα μελωδικά βυζαντινά ακούσματα που σκορπάνε γλυκύτητα και χάρη. Οι Μυγδαλιώτες δεμένοι με τον κοινό δεσμό της πίστης, και της προσευχής τιμάνε, προσκυνάνε και δοξάζουν τη χάρη της.

Το απόγευμα, η πλατεία γεμίζει από κόσμο και οι οργανοπαίχτες, παίζουν και γεμίζουν τις ψυχές χαρά και κέφι.

Στην εκκλησία μας, από τότε που χτίστηκε μέχρι σήμερα, ιερούργησαν με φόβο Θεού και ήθος λαμπρό, οι παρακάτω Μυγδαλιώτες ιερείς :

1. Ο παπα Σταύρος Τριάδης, πρόγονος των σημερινών Τριαδέων.
2. Ο παπ’ Αναστάσης, της γενιάς του Δυσσέα.
3. Ο Ιωάννης Ροζής ή Παπαιωάννου (παπα Γιάννης), πατέρας της μακαρίτισσας της Γιωργιούς και του αδελφού της δάσκαλου Γιώργη Παπαιωάννου.
4. Ο Θεόδωρος Πολυχρονόπουλος ή Παπαθεοδώρου, πατέρας του παπα Κώτσιου.
5. Ο Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου (ο παπα Κώτσιος), που υπηρέτησε παπάς και δάσκαλος πολλά χρόνια στο χωριό μας.
6. Ο Αντώνης Παπαντωνίου ή Φουρνόδαυλος (παπ’ Αντώνης).
7. Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου (παπα Δημήτρης).
8. Ο Πάνος Σωτ. Παπαθεοδώρου (παπα Πάνος), συνταξιούχος και
9. Ο Αντώνης Κ. Πολυχρονόπουλος (παπ’ Αντώνης ο Β΄) που ανήκει οργανικά

Εκτός από τους παραπάνω ιερείς, κατά καιρούς, είτε προαιρετικά είτε κατόπιν διαταγής ή συνεννοήσεως, λειτούργησαν οι παρακάτω Μυγδαλιώτες ιερείς :

Από την κατοχή και μετά, υπηρέτησαν στο δημοτικό σχολείο Μυγδαλιάς, ως αποσπασμένοι, οι δάσκαλοι :

- 3 -

α. Γεώργιος Ιωάννου Σταθόπουλος (παπα Γιώργης), ο οποίος χειροτονήθηκε στην ενορία Φτεριάς –Μπουλιάρι. Κατόπιν, μετατέθηκε στην ενορία Κερπινής μέχρι σήμερα.

β. Πάνος Χαρ. Πολύδωρας, του Σταμίρη (παπα Πάνος), που πέθανε στην Τρίπολη, και  

γ. Γεώργιος Δ. Γιαννόπουλος, του Μπούγου (παπα Γιώργης ο Β΄) που υπηρετεί στο Πράσινο.

Ψάλτες, κατά καιρούς, ήταν ο Μαρουδής, ο Αντώνης ο Μπακαβές, ο Πουντζής, ο Λάρμας, ο Ρήγος, ο Μιχαλάκης, ο Γιωργιάς, ο Τζίμης, ο Τζιμπάκος, ο Θανάσης του Γιωργιά, ο Χρήστος του Ντούσια, ο Ανδρέας του Βαγγελάκου, ο Τούρκος και ο Γιώργης του Μαγκόγιαννη.

Το καλοκαίρι και στις διακοπές των σχολείων, έψελναν ο εκπαιδευτικός σύμβουλος Θεόδωρος Αργ. Γιαννόπουλος ή Θόικος τ’ Αργύρη, ο επιθεωρητής δημοτικών σχολείων Χρήστος Κ. Χριστόπουλος, του Τζιράκα, κι ο θεολόγος κληρικός Άρης Π. Πολυχρονόπουλος, του Τσιριμόπανου.