Τετάρτη 10 Απριλίου 2013

Αντίλαλοι από το Χωριό μας

  Το μικρό λαογραφικό μουσείο του Γιώργη  Καγιά
Συνέχεια από το βιβλίο:  του  Κώστα Π. Μαρίνη.
  ΑΝΟΙΞΗ.                                                    
 ΙΙ. ΡΟΥΜΠΩΜΑ.
  Ήτανε νύχτα ακόμα που ξεκίνησε για το Ψηλό Τσιούμπι ο μπάρμπα Φώτης. Πήγαινε να διορθώσει καμιά έλλειψη στο στανοτόπι του,που έπρεπε να ετοιμαστεί από τώρα, γιατί εφέτο θα σμίγανε και θ αρχίζανε το τυροκομιό νωρίς, σαν ήτανε πρώιμη η άνοιξη.
 Και να κιόλα: κούκου!...κούκου!... κρυφολάλησε ο κούκος σταπένανtι ξάγναντο καταράχι.
-Μπρέ! ήρθ΄ο κούκος κιόλας, είπ΄ο μπάρμπα Φώτης, ή με γελάνε τ΄αφτιά μου; Μα ο κούκος ξανακούστηκε κοντότερα τώρα και πιο ξάστερα.
- Δε θέλει ρώτημα πως είναι κούκος, είπε φωναχτά ο γέρο Φώτης΄ και με ρούμπωσε κιόλα το παλιόπουλο! Θυμήθηκε μάνατρίχιασμα* (Θεωρείται απαίσιο προμήνυμα θανάτου ή μεγάλης συφοράς, άμα την άνοιξη που λαλεί ο κούκος στα βουνά τον ακούει κανείς για πρώτη φορά κ΄ είναι νηστικός. Γιαφτό τις πρώτες μέρες που πρόκειται να ρθει ο κούκος /20-30  του Μάρτη/ όλοι την αβγή που ξυπνάνε τρώνε μια μπουκιά ψωμί για να μην τους ρουμπώσει ο κούκος).  Ξαφνιάστηκε κι άρχισε σαν ανόρεξα να κόβει πουρνάρια, μα ανήσυχες και δυσάρεστες σκέψεις τον περιτριγυρίζανε, του ρχόσαν επίμονα στο μυαλό,καθώς τα όρνια πέφτουνε στο ψοφήμι.
      - Ένας κούκος άνοιξη δε φέρνει! Είπε σε λίγο για νάστειεφτεί κι άρχισε να φράζει εδώ εκεί, να προστένει κανα κλαρί κει που ήτανε χαμπηλή η φράχτη.
- Μα να ναι στ΄αλήθεια πουλί ή να ναι κανα παιδί και προβάρει; απόρησε με κάποια κρυφή ολπίδα, μα ''κούκου!'' ξαναλάλησε δυο τρεις βολές ο κούκος απάνου στην αχλάδα.
- Κάτι στερνή μου χρονιά θα ναι ! Ψιθύρισε μέσα του ο μπάρμπα Φώτης΄ πρώτη βολά με ρούμπωσε ! Κι άξαφνα:        
 '' Κούκο μου, καλέ μου κούκο
                     πόσα χρόνια θα μου δώκεις; ''
φώναξε όπως ρωτάνε τα παιδιά. Ο κούκος έκαμε να λαλήσει, έβγαλε μια μισοκομένη φωνή και πέταξε γλήγορα γλήγορα σιακείθε.
  Η ταραχή του μπάρμπα Φώτη μεγάλωσε' ο νους του δεν ξεκόλλαγε από κει. Κάπου κάπου κοντοστεκότανε, έκανε το σταβρό του και ψιθύριζε: '' Θέ μου συχώρεσέ με, κολάστηκα! Έγινα μικρό  παιδάκι... Ακούς θα ξαίρει το παλιόπουλο πόσον καιρό θα ζήσει ο άνθρωπος!... Κύριε ΄Ισού Χριστέ!... ''
  ΄Εφραζε ακόμα, μα δίχως να δίνει και τόσια προσεχή. Η σκέψη εκείνη τον βασάνιζε αδιάκοπα σαν το σαράκι που ροκανάει το ξύλο. Το απαίσιο προμήνυμα τον τάραξε, του κοψε το κουράγιο... Και κει που ανόρεξα έκοβε πουρνάρια για τη φράχτη βλέπει ένα φίδι ξεχωμένο από τις ξιναριές του, που προσπαθούσε να φύγει μουδιασμένο, μισοπαγωμένο.
- Να, και σύ, αποκορωμένο ! είπε, κόβοντάς το στη μέση με το ξινάρι του και ξακολούθησε τη δουλιά του.
- ΄Εφραζε άνοιωθά του, μηχανικά, ξέχασε και το φίδι και το φαϊ,που είχε κάμποση ώρα που το ήφερε ο μικρότερος γιος του, ο Δημήτρης, και του φώναζε πως θα κρυώσει.  
   Τίποτα' ή  σκέψη του γύριζε όλο στο ρούμπωμα, όπως η πεταλούδα γύρο στο φως. Μια στιμή όμως, που άπλωσε για ένα πουρνάρι, ήστάνθηκε δυνατόν πόνο στο χέρι του που το ξέσουρε γλήγορα, το ήφερε μπρος στο στόμα του κι άρχισε ναν το χουχουλάει.
- Φταίω γω, που δε σάποτέλειωσα, είπε, λιώνοντας τώρα το κεφάλι του φιδιού.
- Στερνά, κουρασμένος από τον κόπο και τους βαριούς διαλοϊσμούς, που πήρανε ντουμάνι τώρα με το φιδοδάγκωμα, κάθισε χάμου, άναψε λίγη φωτιά, έβαλε τον πυριόβολο να ζεσταθεί κ΄έκαψε με δάφτονε το πονεμένο μέρος. Τότε μίλησε του Δημήτρη και τον έστειλε στο χωριό να φωνάξει τον Πανοχρόνη,το γιατρό του χωριού που έμαθε τη γιατρική από τη μάννα του, ναν του ειπεί να ρθεί στο σπίτι ναν του γιατρέψει το χέρι. Στερνά κολάτσισε λίγο, διόρθωσε ακόμα μερικές ελλείψες στους βορούς κι απ΄έφυγε.
- ΄Εφτασε στο σπίτι του, όπου ήβρε όξω στην αβλή τον Πανοχρόνη και τον ξάδερφό του τον Αλέξη, που τον ρώτησε μόλις τους χαιρέτησε: τι απόγινε, ξάδερφε;
-  Καλά! του απάντησε κείνος. Το πρόσωπο του μπάρμπα Φώτη φωτίστηκε μόλις τάκουσε, έλαψε από χαρά και γυρίζοντας στον Πανοχρόνη του είπε χαρούμενα: Έλα, Πάνο, κάμε τα γιατροσόφια σου!
-  Εκείνος έβγαλε απο το μέσα μέρος του σιλαχιού του ένα κουτί γιομάτο περίεργα πράματα, διάφορα παράξενα εργαλεία και κοκαλάκια, διάλεξε ένα, το πέρασε απάνου στο πονεμένο μέρος και χύνοντας λίγο νερό στο κοκκινόχωμα της αβλής κι ανακατώνοντας μ΄ένα μικρουλάκι μαβρομάνικο μαχαίρι, που το βγαλε από το μαγικό κουτί, άλειψε το φαγωμένο χέρι με τη λάσπη που έφτειασε κι άρχισε ναν το ξορκίζει περνώντας απάνου τρεις βολές σε κάθε ξόρκισμα κείνο το μαυρομάνικο μαχαιράκι και μια μάβρη τσατσάρα:
                 '' Φίδι !
   Σου παράγγειλε η Αγιασοφιά από την Πόλη:
   να μαζέψεις τα λουριά σου
   και τ αργυροκούλουρά σου 
   μες στη γης να πας να μπεις
   τρεις ημέρες να μη βγεις! ''
  Το είπε τρεις βολές και στερνά πρόστεσε: '' μήτε όμπύασε, μήτε εγκίδα έκαμε στο κορμί του, στο χέρι του!'' και : τέλειωσε, είπε, περαστικά σου !
- Φχαριστώ, πολίχρονος! Του απάντησε ο μπάρμπα Φώτης΄ άει μέσα τώρα να φιλεφτείς.
  Γυρίζοντας έπειτα στον Αλέξη, τονε ρώτησε;
-  Και πότε-με καλό!- τ άρρεβωνάδια ξάδερφε;
-  Πρώτα ο θεός το Σαββάτο, μου είπανε.
- Η ώρα η καλή και η βλοημένη! φκήθηκε ο μπάρμπα Φώτης.
-  Κ α ι   σ τ α   π ο δ έ λ ο ι π α, Φώτη, του είπε ο Αλέξης. Καλό γαμπρό κάνεις στην κόρη σου, μακάρι και καλές νυφάδες στα παιδιά σου.
-  Φχαριστώ, πολύχρονος, και σε γιούς σου, Αλέξη!.

Για την αντιγραφή
ΡΟΖΗΣ ΣΟΛΩΝ
                         

6 σχόλια :

  1. Ανώνυμος10/4/13 09:54

    Μπράβο Σόλωνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος10/4/13 11:09

    Μπράβο και στο Σόλωνα, μπράβο και στο Καγιά, μπράβο και στο Νις, και, τουλάχιστον στα μπράβο, ας βάζουμε και κανένα όνομα.

    Γιάννα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Και μπράβο σε όσους το διαβάσουνε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. κουκος απο σφενταμακια11/4/13 08:14

    αριστο......για το χωριο μας λεει .............φυσικα κουκος......

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος15/4/13 12:33

    Ο λαογράφος μας Κώστας Μαρίνης παρουσιάζει στο συγκεκριμένο λαογραφικό κείμενο με τον ηρωά του το μπαρμπα-Φώτη μια πρόληψη- κακοσημαδιά και ένα ιατρικό θέμα-πρόβλημα υγείας του.
    _ Στο ρούμπωμα από τον κούκο , το πουλί που αναγγέλλει τον ερχομό της εποχής της Άνοιξης ,έδιναν οι απολοϊκοί άνθρωποι του λαού μας μαγική έρμηνεία. Ο κούκος ρουμπώνει ,ξεγελά και εξαπατά τον μπάρμπα Φώτη και αυτό θεωρείται σημάδι κακό από τον ίδιο.
    _ Το δάγκωμα από δηλητηριώδες φίδι αντιμετωπιζόταν με όχι επιστημονικό τρόπο ,αλλά επιπόλαια ,πρόχειρα με μάγια και ξόρκια και λόγια ακατανόητα από πρακτικούς γιατρούς- κομπογιαννίτες ,που δεν υπηρετούσαν τον Ιπποκράτη ,την Ιατρική Επιστήμη ,αλλά την τσέπη τους. ΄Ενας τέτοιος πρακτικός γιατρός ,πασίγνωστος στην ευρύτερη περιοχή της Γορτυνίας ήταν και ο πατριώτης μας Πανέας. Παλιότερα οι γιατροί στην ύπαιθρο σπάνιζαν και η θεραπεία των ασθενών είχε περάσει στα χέρια των τσαρλατάνων . Μου θύμισε το " Ζητιάνο " του Ανδρέα Καρκαβίτσα το περιαστατικό αυτό. Οι άνθρωποι της περιφέρειας ζούσαν αβοήθητοι ,κυριολεκτικά στο σκοτάδι ,στην ημιμάθεια. Στο Μεσαιώνα!!!

    marpolix

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος15/4/13 16:41

    Συγχαίρω τον ανηψιό μου και καλλιτέχνη Γιαννόπολο Γεώργιο του Ιωάννη ή Γιώργο Καγιά ,που στο ισόγειο του σπιτιού του στο χωριό δημιούργησε με κόπο ,με μεράκι,με φαντασία και τάξη και περισσή αγάπη αυτό το ωραίο αισθητικά προσωπικό-ιδιωτικό λαογραφικό Μουσείο. Η συλλογή αυτή των διαφόρων αντικειμένων από την καθημερινή ζωή των κατοίκων του χωριού μας είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός του λαϊκού μας πολιτισμού ,που δεν πρέπει να πάει αναξιοποίητος. Όλα αυτά τα έργα λαϊκής τέχνης ,αφού παραχωρηθούν από το συλλέκτη στους δύο πολιτιστικούς Συλλόγους μας, νομίζω πως θα πρέπει να μεταφερθούν στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού μας ,που στεγάζεται στον 1ο όροφο του Δημοτικού μας Σχολείου για να το εμπλουτίσουν καλύτερα.Τα κλειδιά του Μουσείου θα πρέπει να δοθούν σε μόνιμο κάτοικο του χωριού για να το λειτουργεί εθελοντικά ,ώστε να μπορεί να το επισκέπτεται ΄οποιος το επιθυμεί. Έτσι θα μυήσουμε στο πέρασμα των χρόνων τους νέους μας στο λαϊκό μας πολιτισμό ,θα ενώσουμε τις γενιές ματαξύ τους και θα διαδωσουμε καλύτερα τις παραδόσεις ,τα ήθη και τα έθιμά μας.Ήδη ο Γιώργος Καγιάς μας έδειξε το δρόμο που οφείλουμε να πορευτούμε .
    marpolix

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψιν σας τα ακόλουθα:
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές, ή χυδαιολογίες.
•Μην δημοσιεύετε άσχετα, με το θέμα, σχόλια.
•Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
Με βάση τα παραπάνω η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία προειδοποίηση.