Προσωπικότητες της Επανάστασης - Αρκάδες Αγωνιστές

Επίκεντρο των πολεμικών ενεργειών η Αρκαδία, αναδεικνύει σειρά οπλαρχηγών που έγραψαν τη δική τους ιστορία τα χρόνια της Επανάστασης του 1821, για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε΄ - Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ

ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ                   

 ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ ή Κολιόπουλος

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ

ΣΤΑΪΚΟΣ ΣΤΑΪΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΕΚΕΡΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΒΕΝΤΗΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΒΑΛΗΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Γεννημένος τον Απρίλιο του 1770 στο Ραμαβούνι Μεσσηνίας, ο στρατηγός της Επανάστασης του 1821 που έμεινε στην ιστορία ως ο Γέρος του Μοριά, προερχόταν από φημισμένη οικογένεια κλεφταρματολών. Το επώνυμο της οικογένειάς του αρχικά ήταν Τζεργίνη, αλλά η σωματική διάπλαση του προ-πάππου του (άντρας γεροδεμένος με έντονους γλουτούς) τού έδωσε το χαρακτηρισμό στα ελληνικά «Κολοκοτρώνη». Καταγόταν από το Λιμποβίσι και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Αλωνίσταινα, τόπο καταγωγής της μητέρας του. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εισχώρησε στα σώματα των Κλεφτών της Πελοποννήσου και στα 15 του έγινε καπετάνιος.
Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και άρχισε να προετοιμάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του αγώνα, όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι (14 Μαΐου 1821), στην άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822), όπου διέσωσε τον Αγώνα στην Πελοπόννησο αφού πρυτάνευσαν η ευφυΐα και η τόλμη του στρατηγικού του νου. Οι επιτυχίες αυτές τον ανέδειξαν σε αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου. Αξιοσημείωτη, η στρατηγική φυσιογνωμία του Κολοκοτρώνη, ο οποίος διοικούσε τα στρατεύματα με ιδιοφυή τρόπο, χρησιμοποιώντας τις τακτικές του κλεφτοπολέμου ώστε να μπορεί να ανταπεξέρχεται το στράτευμα στην αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου. Επίσης μεγάλη σημασία έδινε στην καταστροφή των πόρων (τροφές - ζωοτροφές) του αντιπάλου καθώς και στην εξασφάλιση τροφής για το στράτευμα του. Αναγνώρισε πολλές φορές το έργο και την σημασία των Ελλήνων κτηνοτρόφων, που εξασφάλιζαν με τα χιλιάδες ζώα τους τροφή για την υποστήριξη των μαχητών και γενικά της Επανάστασης.

Υπήρξε ένθερμος οπαδός της πολιτικής του Καποδίστρια και πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την ενθρόνιση του Όθωνα. Το 1833, όμως, οι διαφωνίες του με την αντιβασιλεία τον οδήγησαν, μαζί με άλλους αγωνιστές, πάλι στις φυλακές του Ιτς-Καλέ στο Ναύπλιο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, και στις 25 Μαΐου 1834, μαζί με τον Πλαπούτα, καταδικάστηκε σε θάνατο. Έλαβε χάρη μετά την ενηλικίωση του Όθωνα το 1835, οπότε και ονομάστηκε στρατηγός και έλαβε το αξίωμα του «Συμβούλου της Επικρατείας». Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κολοκοτρώνης υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα «Απομνημονεύματά» του, που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836 και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση.

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε΄ - Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Γεννημένος το 1746 στη Δημητσάνα, εξελέγη το 1797 Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο Γεώργιος Αγγελόπουλος, από τη στιγμή που ανέβηκε στον πατριαρχικό θρόνο ενδιαφέρθηκε για την Παιδεία του Γένους ιδρύοντας σχολεία και τυπογραφεία, και φροντίζοντας για την έκδοση βιβλίων. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Μετά την έκρηξη της Επανάστασης ο Σουλτάνος εξαπέλυσε μεγάλο διωγμό κατά των Ελλήνων. Δεκάδες σπουδαίοι εκπρόσωποι του γένους εδιώχθηκαν, κρεμάστηκαν ή αποκεφαλίστηκαν. Ο Πατριάρχης συνελήφθη, βασανσίστηκε και απαγχονίστηκε ανήμερα του Πάσχα, στις 10 Απριλίου 1821, στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου. Ο Γρηγόριος χαρακτηρίστηκε ως ο μεγαλύτερος ήρωας του απελευθερωτικού αγώνα.

ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ

Ιεράρχης και πρωταγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, γεννήθηκε στη Δημητσάνα στις 25 Μαρτίου 1771. Ονομαζόταν Γεώργιος Γκόζιας. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Τα χρόνια της προετοιμασίας του αγώνα είχε δυναμική συμβολή. Στις 13 Μαρτίου του 1821 ευλόγησε τη σημαία της Επανάστασης στη Μονή της Αγίας Λαύρας. Την 25η Μαρτίου την ύψωσε στην Πάτρα και όρκισε τους επαναστάτες στην πλατεία Αγίου Γεωργίου. Ο Γερμανός οργάνωσε και πραγματοποιήθηκε τελετή ύψωσης και ευλογίας των επαναστατημένων όπλων στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, σε μια μεγαλειώδη συγκέντρωση. Εκεί, αφού τοποθέτησε φρουρούς και έναν πρόχειρο βωμό για την τοποθέτηση του Τιμίου Σταυρού, ευλόγησε τα όπλα και την πρώτη ελληνική σημαία, δεήθηκε για την έναρξη του αγώνα, για τους αγωνιστές και για τα θύματα και έδωσε θάρρος και ενθουσιασμό στον λαό. Το πλήθος ασπάζονταν το Σταυρό, φώναξε επαναστατικά συνθήματα και ορκίζονταν ζητωκραυγάζοντας "ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ".

ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ

Γεννημένος το 1780 στα Λαγκάδια, γιος ενός από τους ισχυρότερος προκρίτους (κοτζαμπάσηδες) του Μοριά, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Κήρυξε μαζί με άλλους αγωνιστές την επανάσταση στα Λαγκάδια στις 23 Μαρτίου 1821. Πολέμησε στο Μεσολόγγι, στη Μάχη του Πέτα, στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και σε πολλά άλλα μέρη. Κατά τη διάρκεια του πρώτου ελληνικού εμφυλίου πολέμου συντάχθηκε με τους προκρίτους του Μοριά και τους Υδραίους συμπαρασύροντας μάλιστα και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Στην δεύτερη φάση του εμφυλίου πολέμου όμως φυλακίστηκε μαζί με άλλους προκρίτους στο μοναστήρι του προφήτη Ηλία στην Ύδρα για να αποφυλακιστεί μερικούς μήνες αργότερα. Το 1844 εξελέγη πρόεδρος της βουλής, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1845.

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ

Νικηταράς

Γεννήθηκε στο χωριό Τουρκολέκα της επαρχίας Μεγαλουπόλεως. Το πραγματικό του όνομα ήταν: Νικήτας Σταματελόπουλος. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και από τις πρώτες ημέρες της Επανάστασης δίνει δυναμικό «παρών» στις επιχειρήσεις. Πολέμησε στο Βαλτέτσι με ηρωισμό και επιτυχία. Ο θρίαμβος του Νικηταρά θα ακολουθήσει λίγες μέρες αργότερα, στις 18 του Μάη, στα Δολιανά όπου επικεφαλής 200 περίπου αντρών δικών του και ντόπιων αγωνιστών θα αποκρούσει και θα τρέψει σε άτακτη φυγή τους 6.000 Τούρκους του Κεχαγιάμπεη της Τριπολιτσάς. Η μάχη των Δολιανών με τη δίδυμή της μάχη των γειτονικών Βερβένων προξένησαν σοβαρές καταστροφές στους Τούρκους, αναπτέρωσαν το ηθικό των ξεσηκωμένων Ελλήνων και προετοίμασαν την άλωση της Τριπολιτσάς.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Ο Νικόλαος Μπακόπουλος ή Κολιός Μπακόπουλος ή Δαρειώτης, από το χωριό Δάρας, θεωρείται ένας από τους πρωτεργάτες της Ελληνικής Επανάστασης. Μαζί με τους Λαμπρόπουλο, Τσεκόπουλο, Τζαβάρα, Μεγρέμη, Νικόλαο Πατσίρη και Μοναντέρα κυνήγησαν και σκότωσαν τους κεχαγιάδες του Αγά των Καλαβρύτων Αρναούτογλου, στον κάμπο του Δάρα το απόγευμα της 21ης Μαρτίου 1821 δίνοντας μία από τις αφορμές για το ξέσπασμα της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Σε ηλικία 28 χρονών έγινε στρατηγός, ενώ ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τον αποκαλούσε «Τσιμπίδα» γιατί δεν του ξέφευγε εύκολα Τούρκος.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ ή Κολιόπουλος

Πλαπούτας

Γεννήθηκε στο χωριό Παλούμπα. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης έσπευσε να βοηθήσει. Συγκρότησε δικό του στρατό και πρωταγωνίστησε στη μάχη του Βαλτετσίου και στη πολιορκία της Τρίπολης. Στην εμφύλια διαμάχη που ξέσπασε στήριξε τους Κουντουριώτες ενώ αργότερα με τον ερχομό του Ιμπραήμ πολέμησε μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον οποίο και στήριξε στα χρόνια της Αντιβασιλείας. Καταδικάστηκε σε θάνατο και φυλακίστηκε. Αποφυλακίστηκε όταν δόθηκε γενική αμνηστία. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την πολιτική. Εκλέχθηκε πληρεξούσιος στη Δ' Εθνοσυνέλευση και βουλευτής ενώ διετέλεσε γερουσιαστής και επίτιμος υπασπιστής του Όθωνα.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ

Γεννήθηκε το 1760 στην Aγριλό. Έχοντας καταφύγει στη Ρωσία, μαζί με τους οπλαρχηγούς Χρυσοσπάθη και Δημητρόπουλο, μυήθηκε το 1817 στην Φιλική Εταιρία και ήταν ο πρώτοι στρατιωτικοί εταίροι της. Ανέπτυξε πλούσια δράση και σημαντική εθνεγερτική δραστηριότητα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα μύησε στη Φιλική Εταιρεία τους Κολοκοτρώνη και Παπαφλέσσα. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Στις εμφύλιες διαμάχες πήρε το μέρος της κυβέρνησης του Κουντουριώτη. Το Μάιο του 1823 έγινε Υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Κουντουριώτη από την οποία πολέμησε τον Κολοκοτρώνη. Σκοτώθηκε το 1825 κατά την πολιορκία της Σφακτηρίας από τους Αιγυπτίους.

ΣΤΑΪΚΟΣ ΣΤΑΪΚΟΠΟΥΛΟΣ

Αγωνιστής του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα γεννήθηκε στη Ζάτουνα Γορτυνίας. Από νωρίς έγινε μέλος της Φιλικής εταιρίας. Το 1822 ήταν ένας από τους αρχηγούς των πολιορκητών Ναυπλίου και του Παλαμηδιού. Ήταν ο πρώτος που πάτησε στο Παλαμήδι, στις 29 Νοεμβρίου 1822, υψώνοντας την ελληνική σημαία. Διακρίθηκε ως επικεφαλής της πολιορκίας της Ακροκορίνθου (1823). Στη διάρκεια του αγώνα είχε το βαθμό του στρατηγού.

ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΕΚΕΡΗ

Μεταξύ των 40 Τριπολιτών φιλικών (και των 200 συνολικά Αρκάδων μελών) εξέχουσα θέση κατέχουν οι αδελφοί Σέκερη, οι οποίοι προσέφεραν σημαντικό έργο στη Φιλική Εταιρεία, διέθεσαν όλη την τεράστια περιουσία τους στον αγώνα, πήραν ενεργό μέρος στον αγώνα και πέθαναν πάμπτωχοι. Ο μεγαλύτερος από τους αδελφούς, ο Παναγιώτης, υπήρξε από τους σημαντικότερους χρηματοδότες της Φιλικής Εταιρίας. Ο δεύτερος αδελφός, ο Αθανάσιος, ανέπτυξε μεγάλη δράση και κατείχε υψηλή θέση στην Εταιρία. Μάλιστα υπήρξε ο τέταρτος στη σειρά μετά από τους τρεις ιδρυτές. Με την έκρηξη της Επανάστασης έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και μετά την άλωση της Τριπολιτσάς εγκαταστάθηκε εκεί. Ο μικρότερος από τους αδελφούς, ο Γιώργος, ο πλέον μορφωμένος, έλαβε ενεργό μέρος στον αγώνα.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΒΕΝΤΗΣ

Γεννημένος στο Κορακοβούνι το 1790, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1817. Συγκρότησε μια ισχυρή ομάδα από πλούσιους και μορφωμένους Έλληνες, μυώντας δεκάδες στην Φιλική Εταιρεία και δημιουργώντας έτσι ένα δυναμικό αγωνιστικό πυρήνα. Συνέχισε να προσφέρει από την περιουσία του για την προετοιμασία του Αγώνα, για τις μετακινήσεις των Φιλικών, αλλά και για δωροδοκίες των Τουρκικών αρχών. Με το κύρος του βοήθησε πολλές φορές στο να αρθούν εσωτερικά εμπόδια που ταλάνιζαν την Εταιρεία και έθεταν σε κίνδυνο τον Αγώνα, καταπαύοντας και τις διχόνοιες μεταξύ μεγάλων οικογενειών και σημαινόντων Φιλικών.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ

Γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1785. Φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός, λόγιος και «απομνημονευματογράφος» του αγώνα του 21. Όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση, ήλθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει. Αφιερώθηκε όμως κυρίως στα πολιτικά πράγματα. Υπήρξε ένθερμος φίλος, οπαδός και συνεργάτης του Καποδίστρια.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΒΑΛΗΣ

Από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες των Αρκάδων φιλικών, μαζί με τους αδελφούς Σέκερη. Ευκατάστατος έμπορος από το χωριό Λάστα της Γορτυνίας, μυήθηκε σε ηλικία 40 χρονών το 1819, για να αφιερωθεί στη συνέχεια στην οργάνωση της Εταιρίας στην Τριπολιτσά, εγκαταλείποντας τις εμπορικές του δραστηριότητες. Εξαιρετικά ενεργητικός, παράτολμος και αποτελεσματικός κατήχησε πολλούς στη Φιλική Εταιρία στην Τρίπολη. Έλαβε ενεργό μέρος στην επανάσταση, συμμετείχε μάλιστα στη νικηφόρο μάχη στο Λεβίδι ως επικεφαλής του πρώτου βορεινού στρατιωτικού Σώματος Τριπολιτσιωτών.

ΑΡΚΑΔΕΣ ΦΙΛΙΚΟΙ

Σημαντικές προσωπικότητες μεταξύ των Αρκάδων Φιλικών και με μεγάλη συμβολή στον αγώνα, υπήρξαν οι Κολοκοτρωναίοι Θόδωρος, Γενναίος, Πάνος και Γιαννάκης από το Λιμποβίσι, οι αδελφοί Σέκερη και ο Νικόλαος Σπηλιάδης από την Τρίπολη, ο Παναγιώτης Αρβαλής από το χωριό Λάστα Γορτυνίας, ο Γιαννούλης Καραμάνος από τον Πραστό Κυνουρίας, ο Ιωάννης Ζαφειρόπουλος από το Άστρος, οι Δεληγιανναίοι Αναγνώστης και Κανέλλος, ο Δημήτρης Πλαπούτας από το Παλούμπα, ο Παναγιώτης Κεφάλας από το Δηρράχι, ο Νικήτας Σταματελόπουλος από το Τουρκολέκα Μεγαλόπολης, ο Γερμανός (Κόλιας), επίσκοπος Παλαιών Πατρών από τη Δημητσάνα, ο Δανιήλ (Παναγιωτόπουλος) επίσκοπος Αμυκλών και Τριπολιτσάς, ο Παρθένιος (Παπαδοπουλος ή Φωτεινού) ηγούμενος της μονής Αιμυαλών από το Ζυγοβίστι, ο Στάϊκος Σταϊκόπουλος από τη Ζάτουνα…

Σημαντική υπήρξε και η συμμετοχή των Τσακώνων, με τουλάχιστον 14 εξέχοντες Πραστιώτες να έχουν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Σ’ αυτούς συγκαταλέγονται οι προύχοντες του Πραστού Διονύσιος Παρδαλός, επίσκοπος Ρέοντος και Πραστού, Θεόδωρος Γούλελος, ο ιατροχειρουργός Κωνσταντίνος Χατζηπαναγιώτης, Δημήτρης Καραμάνος, Εμμ. Χατζηγεωργίου, Αναγνώστης Τροχάνης, ο καπετάνιος Γεώργιος (Γιωργάκης) Μανολάκης ή Μιχαλάκης, Παπακυριακός, Παν. Μίχας και ο γιατρός Γιωργάκης Παπαδόπουλος.

πηγη