Το χρονικό του ξεσηκωμού

Τετάρτη 14 Νοέμβρη 1973: Το φοιτητικό κίνημα βρίσκεται σε αναβρασμό, ύστερα από την προσπάθεια εκβιασμού - εκφοβισμού, που επιχείρησε την προηγούμενη μέρα η χούντα, όταν ο υπουργός της για θέματα Παιδεία Π. Σιφναίος, επικαλούμενος ως δεύτερη εναλλακτική λύση τον κίνδυνο της αιματοχυσίας, κάλεσε τους φοιτητές να δεχτούν την αναβολή των εκλογών στους φοιτητικούς συλλόγους για μετά τις βουλευτικές εκλογές (μετά, δηλαδή, τις 15 Φλεβάρη του 1973).Στο Πολυτεχνείο ορίζονται γενικές συνελεύσεις των σχολών για το μεσημέρι της Τετάρτης, ενώ το πρωί της ίδιας μέρας στην αυλή του ιδρύματος πραγματοποιείται παμπολυτεχνική συγκέντρωση για να πιεστεί η Σύγκλητος να δώσει την τυπική άδεια πραγματοποίησης των συνελεύσεων. Την ίδια ώρα της συγκέντρωσης, οι επιτροπές των πέντε πολυτεχνικών σχολών συνεδριάζουν για να συζητήσουν κοινή πρόταση που θα κατέβει στις μεσημεριανές γενικές συνελεύσεις. Κι ενώ αυτά συμβαίνουν στο Πολυτεχνείο, στη Νομική, πραγματοποιείται παμφοιτητική συγκέντρωση, για να καθοριστεί στάση αντιμετώπισης της πρόκλησης Σιφναίου.

Το μεσημέρι της Τετάρτης αρχίζουν στο Πολυτεχνείο οι γενικές συνελεύσεις, ενώ στο προαύλιο εκατοντάδες φοιτητές συνεχίζουν τη συγκέντρωσή τους, φωνάζοντας αντιδικτατορικά συνθήματα. Η Αστυνομία που έχει ζώσει το κτίριο προκαλεί και οι φοιτητές απαντούν πετώντας νεράτζια. Αυτές οι αψιμαχίες φτάνουν στη Νομική διογκωμένες: Στο Πολυτεχνείο γίνεται το σώσε...

Ετσι, οι συγκεντρωμένοι φοιτητές της Νομικής αποφασίζουν να κατέβουν προς το Πολυτεχνείο και να μοιραστούν την τύχη των συναδέλφων τους. Στην Κάνιγγος και τη Στουρνάρη συγκρούονται με την Αστυνομία που έχει αποκλείσει της προσβάσεις προς το Μετσόβιο. Οι περισσότεροι σπάνε τον κλοιό και μπαίνουν στο Πολυτεχνείο. Οσοι δεν τα καταφέρνουν, συγκροτούν διαδηλώσεις προς την Ακαδημίας και την Ομόνοια.

Ως αυτή τη στιγμή, κανένας δεν μπορεί να φανταστεί την εξέλιξη των πραγμάτων. Κατά το απόγευμα όμως, όταν τελειώνουν οι γενικές συνελεύσεις, αρχίζει να συζητιέται η παραμονή στο χώρο του Πολυτεχνείου για το βράδυ της Τετάρτης. Προς αυτή την εξέλιξη ευνοεί και το γεγονός ότι γύρω από το ίδρυμα μαζεύεται κόσμος και υπάρχει συμπαράσταση. Πάντως, η κατάληψη δεν είχε σχεδιαστεί. Προήλθε "αυθόρμητα" από την πορεία που πήραν τα πράγματα.Οταν πια είναι καθαρό ότι τουλάχιστον για το βράδυ της Τετάρτης οι φοιτητές θα μείνουν μέσα στο Πολυτεχνείο, με πρωτοβουλία της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ, συγκροτείται η πρώτη Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα και επιβάλλεται έλεγχος - αν και χαλαρός - σε μια σειρά λειτουργίες (μεγάφωνα, σταθμός, συνθήματα κ.ά.), οργανώνεται η σίτιση, η περιφρούρηση κλπ.

Πέμπτη 15 Νοέμβρη 1973: Το πρωί, η μαζικότητα και ο ενθουσιασμός της εκδήλωσης έχει πέσει, αλλά κατά το μεσημέρι η λαϊκή συμπαράσταση μεγαλώνει απότομα. Στο χώρο του Πολυτεχνείου φτάνουν οργανωμένοι εργάτες, οικοδόμοι με πλακάτ, νέοι κάθε ηλικίας, μαθητές που μόλις έχουν σχολάσει από τα σχολεία τους. Η κοινωνική σύνθεση των συγκεντρωμένων θα ολοκληρωθεί, όταν στο χώρο της εκδήλωσης θα φτάσουν πολυάριθμοι αγρότες των Μεγάρων, που προηγουμένως είχαν συγκεντρωθεί έξω από τον Αρειο Πάγο, διαμαρτυρόμενοι για τις απαλλοτριώσεις χάριν της ιδρύσεως διυλιστηρίου του Ωνάση.

Η συμπαράσταση του λαού ανεβάζει το αγωνιστικό φρόνημα. Από τις 12 το μεσημέρι στους 1.015 χιλιοκύκλους λειτουργεί νέος πομπός των εξεγερμένων φοιτητών - πολύ πιο ισχυρότερος από τον προηγούμενο - που εκπέμπει σ' ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Αττικής και αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα αφύπνισης των λαϊκών συνειδήσεων. Μέσα στο Πολυτεχνείο δυναμώνει η εσωτερική οργάνωση των φοιτητών, τα συνθήματα αποκτούν πια σαφή αντιχουντικό και αντιαμερικάνικο περιεχόμενο.

Από τη νύχτα της Πέμπτης γίνονται γενικές συνελεύσεις, από τις οποίες θα προκύψει άμεσα νέα συντονιστική επιτροπή, αποτελούμενη από 32 μέλη: 7 είναι της Αντι-ΕΦΕΕ, 8 του Ρήγα Φεραίου, 3 - 4 οργανωμένοι αριστεριστές και οι υπόλοιποι διαφόρων τάσεων, βασικά, ανοργάνωτοι αριστεριστές. Υπήρχαν επίσης 2 εκπρόσωποι της "εργατικής συνέλευσης".

Παρασκευή 16 Νοέμβρη 1972: Το Πολυτεχνείο είναι και πάλι στο πόδι. Εκατοντάδες φοιτητές μοιράζουν προκηρύξεις στους δρόμους. Αλλοι γαντζωμένοι στα κιγκλιδώματα φωνάζουν αντιχουντικά και αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα. Μεικτές ομάδες φοιτητών και εργατών τρέχουν στους χώρους δουλιάς για να μεταφέρουν το μήνυμα της εξέγερσης. Ο σταθμός εκπέμπει και τα μεγάφωνα μεταδίδουν τη φωνή των ελεύθερων φοιτητών, των αγωνιζόμενων Ελλήνων. Χιλιάδες λαού συγκεντρώνονται από νωρίς έξω από το κτίριο.

Το μεσημέρι συνεδριάζει για πρώτη φορά ύστερα από την εκλογή της η νέα Συντονιστική Επιτροπή. Η συνεδρίαση είναι θυελλώδης. Συζητιέται το περιεχόμενο της Διακήρυξης, που, εκ των πραγμάτων, θα προσδιορίζει τον πολιτικό χαρακτήρα της κατάληψης. Τελικά, εγκρίνεται η ιστορική ανακοίνωση που προσδιορίζει με απόλυτη σαφήνεια ότι ο χαρακτήρας της εκδήλωσης είναι αντιφασιστικός - αντιιμπεριαλιστικός.

Από το απόγευμα της Παρασκευής, ιδιαίτερα δε τις πρώτες βραδινές ώρες, φαίνεται ότι τα πράγματα οδηγούνται σε σύγκρουση. Εξω από το Πολυτεχνείο, στο κέντρο της Αθήνας πραγματοποιούνται συμπλοκές διαδηλωτών με την Αστυνομία. Τα δακρυγόνα και τα καπνογόνα πέφτουν βροχή στο κέντρο της πόλης. Πολλά άτομα τραυματίζονται και μεταφέρονται στο Πολυτεχνείο. Επίσης ο Σταθμός Α Βοηθειών είναι γεμάτος από τραυματίες. Ο σταθμός των φοιτητών κάνει έκκληση για φάρμακα, ιατρικά εργαλεία, γιατρούς και ασθενοφόρα.

Τώρα πια το ενδιαφέρον των φοιτητών και των άλλων διαδηλωτών έχει στραφεί εντελώς στο πρόβλημα της επικείμενης επίθεσης των καθεστωτικών δυνάμεων. Ετσι, ανεγείρονται οδοφράγματα κοντά στο Πολυτεχνείο και γι' αυτό το σκοπό χρησιμοποιούνται αυτοκίνητα, τρόλεϊ, λεωφορεία και ό,τι άλλο είναι πρόσφορο γι' αυτή τη δουλιά. Γύρω στις 10 το βράδυ, στην περιοχή του Πολυτεχνείου, ακούγονται πυροβολισμοί. Τα δακρυγόνα και τα καπνογόνα πέφτουν βροχή, οι τραυματίες πολλαπλασιάζονται, το ίδιο και οι εκκλήσεις για φαρμακευτικό υλικό, γιατρούς και ασθενοφόρα. Κατά τις 11, οι πυροβολισμοί γενικεύονται, οι διαδηλωτές ενισχύουν τα οδοφράγματα και ο σταθμός των φοιτητών απευθύνει εκκλήσεις στο λαό των Αθηνών για ενεργό συμπαράσταση.

Ωρα δώδεκα τα μεσάνυχτα: Από τους στρατώνες στο Γουδί και το Διόνυσο, βγαίνουν οι πρώτες στρατιωτικές μονάδες και κατευθύνονται προς το Πολυτεχνείο.

Σάββατο 17 Νοέμβρη 1973: Από τη στιγμή που ο στρατός θα κάνει την εμφάνισή του στο Πολυτεχνείο, ο ραδιοσταθμός της εξέγερσης, αλλά και οι φοιτητές που είναι γαντζωμένοι στα κάγκελα ρίχνουν συνθήματα συναδέλφωσης λαού και στρατού. Μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου, τα τανκ θα φτάσουν στις 2 πάρα τέταρτο, το πρωί του Σαββάτου 17 Νοέμβρη. Κι ενώ οι προβολείς τους θα φωτίζουν το χώρο, ενώ οι κάννες τους θα τους σημαδεύουν, οι εξεγερμένοι φοιτητές θα τραγουδούν τον Εθνικό Υμνο και θα φωνάζουν: "Ο στρατός με το λαό", "Είσαστε αδέλφια μας", "Οχι άλλο αδελφικό αίμα", "Ο στρατός μαζί μας".

Στις 3 παρά τέταρτο, οι αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές καλούν με τηλεβόα τους φοιτητές να εκκενώσουν το χώρο της κατάληψης.

Στις 3 ακριβώς, ένα τανκ πέφτει στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου και την γκρεμίζει. Θα ακολουθήσουν συμπλοκές αστυνομικών και φοιτητών μέσα στους χώρους του ιδρύματος και τους γύρω δρόμους. Λίγα λεπτά πριν ο σταθμός των ελεύθερων πολιορκημένων έδινε το τελευταίο μήνυμά του: "Τώρα μπαίνουν μέσα. Βλέπω έναν έφεδρο ανθυπολοχαγό. Ξέρω τι με περιμένει. Εδώ Πολυτεχνείο... εδώ Πολυτεχνείο... Αγαπητοί ακροατές θα διακόψουμε για λίγο τη μετάδοση. Μείνετε στους δέκτες σας στο ίδιο μήκος κύματος". Ακολούθησε ο Εθνικός Υμνος και στη συνέχεια ο σταθμός καταστράφηκε, για να μη χρησιμοποιηθεί από το στρατό και την Αστυνομία.


Μετά την "άλωση" του Πολυτεχνείου
Οι συγκρούσεις του λαού με το δικτατορικό καθεστώς δε σταματάνε με την "άλωση" Πολυτεχνείου από τα τανκ και το μακελειό που ακολούθησε. Το Σαββατοκύριακο, 17 και 18 Νοέμβρη, οι μαζικές συγκεντρώσεις, οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις με τα όργανα της τάξης συνεχίζονται. Τώρα στους δρόμους κυριαρχούν οι εργάτες, οι οικοδόμοι, ο μαθητόκοσμος και μετά έρχονται οι φοιτητές.

Το Σάββατο το πρωί, οι οικοδόμοι δεν πάνε στα γιαπιά, πολλά εργοστάσια αδειάζουν, τα γραφεία κλείνουν και οι μαθητές από τα σχολεία κατεβαίνουν στους δρόμους τους ελεγχόμενους από τα άρματα μάχης. Στις 10 το πρωί διαδηλώσεις ξεφυτρώνουν παντού: Στην πλατεία Κοτζιά, στην Ομόνοια, στην Πειραιώς, στην Πατησίων μπροστά στον ΟΤΕ, στη Βικτώρια, στην πλατεία Αμερικής, στα Χαυτεία, στη Σταδίου και λίγο αργότερα στη Βάθης, στη Μητρόπολη, στην Ακαδημίας, στου Φιξ, στο Σύνταγμα. Στο Αιγάλεω, ο μαθητόκοσμος ξεσηκώνεται και καταλαμβάνει πρόσκαιρα το Δημαρχείο. Από τη Ριζούπολη ένας παράνομος πομπός καλεί το λαό να ξεσηκωθεί. Σε λίγο, τα ραδιογωνιόμετρα της Ασφάλειας θα τον ανακαλύψουν.

Απέναντι στον άοπλο, λαό τα όργανα του καθεστώτος δε θα διστάσουν να πυροβολήσουν στον ψαχνό, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλοί νεκροί και τραυματίες. Ομως, ο λαός δε γονατίζει. Νέο κύμα διαδηλώσεων θα ξεχυθεί στους δρόμους της στρατοκρατούμενης πρωτεύουσας την Κυριακή 18 Νοέμβρη και θα κρατήσουν ως αργά το βράδυ. Τα όργανα της χούντας χτυπάνε και πάλι στο ψαχνό ό,τι κινείται και οι συλλήψεις πολιτών δίνουν και παίρνουν. Δύο μέρες αργότερα, το καθεστώς θα παραδεχτεί τη σύλληψη 866 προσώπων (στην πραγματικότητα, οι συλλήψεις ήταν πολλαπλάσιες) και δίνει στοιχεία για την κοινωνική τους ταυτότητα: 475 εργάτες, 268 φοιτητές, 74 μαθητές και 49 σπουδαστές του Πολυτεχνείου.

Τη Δευτέρα, η "τάξις" έχει αποκατασταθεί. Ο στρατιωτικός νόμος εν πλήρει ισχύι, οι συλλήψεις συνεχίζονται, η πρωτεύουσα στρατοκρατείται και ο επίσημος απολογισμός - που σε αριθμούς σίγουρα υστερεί της πραγματικότητας - κάνει λόγο για 18 νεκρούς "πλήρως βεβαιωθέντες", για 16, τουλάχιστον, νεκρούς "βασίμως προκύπτοντες" και τραυματισμένους 1.103 πολίτες και 61 αστυνομικούς. Οπως αργότερα κατατέθηκε, με επίσημα στοιχεία, στη δίκη του Πολυτεχνείου, τις μέρες του ξεσηκωμού η Αστυνομία έριξε 34 χιλιάδες σφαίρες και 300 χιλιάδες έριξε ο στρατός. Είναι κι αυτό ένα στοιχείο απολογισμού. Μα, πάνω από κάθε τέτοιο ή άλλο απολογισμό, είναι το μήνυμα εκείνων των ημερών, ότι χωρίς αντίσταση, χωρίς αγώνα και θυσίες τίποτα δεν κερδίζεται. Αν, λοιπόν, άφησε κάτι μεγάλο και σημαντικό το Πολυτεχνείο, πέρα από τη θυσία και την αυτοθυσία ως στάση ζωής, είναι αυτό το ανυπότακτο πνεύμα αντίστασης σε κάθε ντόπιο και ξένο δυνάστη.

Πηγή: rizospastis