Νέο κύμα: Τα μελωδικά τραγούδια στις μπουάτ της Πλάκας του 60

 

Ποιο ήταν το Νέο κύμα;

Στις αρχές της δεκαετίας του 60 μια ομάδα καλλιτεχνών έχοντας μόνο μια κιθάρα και την φωνή τους έφεραν μια νέα μουσική στις μπουάτ της Πλάκας. Ο Αλέκος Πατσιφάς, διευθυντής της δισκογραφικής Lyra είχε όραμα να βάλει νέο αίμα στην μουσική που θα τραγουδούσε τον έρωτα και την χαρά της ζωής με λίγα μόνο όργανα. Ο πάτρωνας του νέου κύματος, ο Γιάννης Σπανός ερχόμενος από το Παρίσι κουβαλώντας μια άλλη κουλτούρα, επηρεασμένος από τον κινηματογραφικό όρο στο Παρίσι Nouvelle Vague, το βάφτισε νέο κύμα.

Σύμφωνα με τον μουσικοσυνθέτη-κιθαρίστα Νότη Μαυρουδή το νέο κύμα με όλα του τα θετικά και τα αρνητικά έχει μείνει στην ιστορία. Το τραγούδι του 60, το τραγούδι μιας στιλιστικής ανανέωσης διότι τα τραγούδια δεν ήταν πιο σπουδαία από τον Επιτάφιο του Θεοδωράκη, από την Πολιτεία, τους κύκλους, τα Επιφάνεια, τις Μικρές Κυκλάδες ή από τον κύκλο του cns. Είχαν ένα άλλο στυλ, μια άλλη σφραγίδα, εν τέλει μια άλλη προσωπικότητα. Η Αρλέτα πίστευε ότι δεν ήταν εποχή του νέου κύματος αλλά η εποχή των μπουάτ. Το Άξιον εστί και ο επιτάφιος παίζονταν στις μπουάτ 3, 4, 5 χρόνια πριν δισκογραφηθούν και τους πετούσαν πέτρες, δεν ήταν ευχάριστα τα πράγματα. Ήταν ο χώρος και ο τρόπος ψυχαγωγίας που ήταν ο πιο πολιτισμένος που έχει περάσει ποτέ από την Ελλάδα και ο πιο ωραίος. Κατά 99% οι άνθρωποι που πήγαιναν ήταν νέοι και όχι μόνο φοιτητές, ήταν και εργάτες. Ήταν όλων των κοινωνικών τάξεων άνθρωποι, δεν υπήρχε αυτό που λέμε κουλτούρα

Εκπρόσωποι

Ήταν ο Γιάννης Σπανός, ο Διονύσης Σαββόπουλος με τραγουδιστές την Καίτη Χωματά, τον Μιχάλη Βιολάρη, την Αρλέτα, την Πόπη Αστεριάδη, τον Γιώργο Ζωγράφο, την Ντόρα Γιαννακοπούλου που έλεγε τις μπαλάντες του Μίκη Θεοδωράκη και άλλοι πολλοί. Όλοι εκείνοι ήρθαν για να δηλώσουν ότι το τραγούδι μπορεί να είναι πιο λιτό, πιο απέριττο, πιο αληθινό.

Τι ήταν οι Μπουάτ;

Μπουάτ σημαίνει κουτί στα γαλλικά και από αυτή τη λέξη πήραν το όνομα τους τα μικρά μαγαζιά που είχαν ένα όργανο και μια φωνή. Οι μεγάλοι χώροι είχαν το πολύ 200 άτομα, συνήθως ήταν 100, 130. Ξεκίνησαν από την Αθήνα κι έμελλαν να έχουν πολύ δόξα. Εκείνος που σκέφτηκε να βάλει μια κιθάρα σε μπουάτ λεγόταν Γιώργος Μπουκουβάλας. Αυτός ο άνθρωπος είχε εξαιρετικό ταλέντο να δημιουργεί χώρους με ατμόσφαιρα. Έκανε στην οδό Ναυάρχου- Νικοδήμου τον ‘Τιπούκειτο’ και ο πατέρας που θα δούλευε σ’ αυτόν τον χώρο ήταν ο Λάκης Παππάς. Η Πλάκα τότε ήταν ένα παρθένο μέρος που μάζευε νεολαία που ήθελε να ακούσει κάτι καινούργιο. Στην ‘συνοικία των θεών’ ήταν όλες οι μπουάτ όπως οι Εσπερίδες, η Απανεμιά, το Χρυσό κλειδί, τα ταβάνια, η μπουάτ 11. Όλες αυτές οι μπουάτ μεταφέρουν τις φωνές των μεγάλων τραγουδιστών με μυσταγωγικό τρόπο. Οι θεατές μάλιστα για να μην δημιουργήσουν φασαρία δεν χειροκροτούσαν και άκουγαν τους στίχους.

Η οδός ονείρων κατά τον Χατζιδάκι, η μικρή αυτή οδός που την μέρα δεν μπορείς να φανταστείς τι έχει συμβεί μες την νύχτα, όπου ο Μάνος Χατζιδάκις πρώτος με τον Μίνωα Αργυράκη που εντόπιζαν τον ρομαντισμό και την ιδιαιτερότητα, έφτιαξαν την Κιβωτό που είναι δύο πόρτες δίπλα από την Απανεμιά. Με τον Χατζιδάκι, είχε μια προσέλευση καλλιτεχνών, έρχονταν ζωγράφοι, ποιητές, μουσικοί και συνθέτες από όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Γιάννη Σπανό, όποιος πέρναγε από την οδό Θόλου, έμενε μετά. Η ποιότητα ξεκίνησε από την κορυφή και συνέχισε κατηφορίζοντας τα σκαλιά. Ο Leonard Cohen όταν ερχόταν στην Ελλάδα σύχναζε σ ’αυτό τον δρόμο και αυτό φαίνεται στην πρώιμη μουσική του. “Η μπουάτ είναι σα να ‘ρχεσαι σε σπίτι φίλου σου, είναι ταυτόσημη με την συντροφικότητα” Γιώργος Ζωργάφος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΜουσική

Οι μπουάτ στα χρόνια της Χούντας

Τα πράγματα ήταν πολύ σκληρά και πριν το 67. Οι μπουάτ όταν δημιουργήθηκαν το 61, υπήρχαν τόποι εξορίας. Ο Βασίλης Μαυρομάτης είχε την Παράγκα από το 66 μέχρι το 72. Έγραφε ο Ριζοσπάστης ότι στην Παράγκα καλλιεργείται το πολιτικό τραγούδι. Έβαλαν στο στόχαστρο τον Διονύση Σαββόπουλο. Μέχρι που κάλεσε ο ίδιος ο διευθυντής της αστυνομίας τον Βασίλη Μαυρομάτη και του είπε ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος με το τραγούδι του διαβρώνει το καθεστώς. Όσοι έμπαιναν στην μπουάτ θεωρούνταν ύποπτοι. Η αστυνομία έμπαινε μέσα στις μπουάτ και τους σταματούσε, διότι τραγουδούσαν Θεοδωράκη.

Αξέχαστα τραγούδια του νέου κύματος

Ένα από τα πρώτα δείγματα του νέου κύματος ήταν της Καίτης Χωραφά «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» από την ταινία ‘Σκιές στην άμμο’ που έγινε μεγάλη επιτυχία.

Κάθε βράδυ μπορούσε να δώσει το μικρόφωνο σε κάποιον από τους παρευρισκόμενους και να πει το τραγούδι που χε συνθέσει την προηγούμενη μέρα. Κάπως έτσι έγινε και με το ‘Μικρό παιδί’. Το έπαιζε στο πιάνο ο Λίνος Κόκοτος και την άλλη μέρα ο Γιώργος Ζωγράφος του είπε ‘πάμε στον Πατσιφά’.